Shillong, April 24: Ka Jylla Meghalaya ka don ia ka thong ban kylla long kum ka Shlem jong ka IT and Digital Services ha ka thain shatei lam mihngi jong ka ri India – ym tang ha kaban ai jingshakri hynrei ban long ruh kum kaba pyndonkam thikna bha ia ki teknoloji na ka bynta ban kyntiew ia ka roi ka par.
Ha ka lynti iaid ban kynjoh sha katei ka thong, ka jylla ka don ia ka jingthmu ban pyndonkam ia ki ‘Robot’ bad ia ka Artificial Intelligence (AI) ha ka kam rep kam riang, kala sdang pyndonkam ia ki kor ‘Virtual Reality’ ha ka kam jngohkai bad pyntreikam ia ki ‘Blockchain Technology’.
Ki katto katne ki sienjam kiba la shim da ka jylla na ka bynta ban pynurlong ia ki thong ki jongka, ki kynthup ia ka jingpyniar ia ka Shillong Tech Parks, ban pyniar ia ka jingpynpoi ia u Fiber-Optic bad ki jingtei ban kyrshan ia ka jingpyndonkam ia ki kor digital ha kylleng ki jaka.
U Myntri Rangbah ka jylla u Conrad k Sangma ula pyntip shaphang kitei ki kor teknoloji bad ia ka rukom iaid kaba nangne shakhmat, haba plie lyngba ki kor digital ia ka Workshop kaba ar sngi halor ka phang “Emerging Technologies” kaba la pynlong ha State Convention Centre, Shillong hynne ka sngi Palei.
Ula banjur ia ka bor jong ka jingkylla lyngba ki kor teknoloji ha ka kam ai jingshakri bad pynpaw ba ki long kum ki atiar kiban pynbeit ia ki jingeh kiba shisha bad ban pynbha ia ka rukom ai jingshakri ia ki paidbah bad ula pynpaw ruh ia ka jingjop jong ka Meghalaya’s e-Proposal ka jingpyniaid ia ki kot ki sla ne ki File lyngba jong ka Meghalaya Enterprise Architecture framework.
U Myntri Rangbah ula pynbna ba ka Meghalaya shen kan sa pyntreikam noh ia ka Blockchain-based Employee Data & Promotion Tracking System bad kane kan sdang shwa na ka Police Department. Ula ong, kane kan pynduna ia ka jingpynslem bad kan kyntiew ia ka jingkhuid jingsuba ha ka kam thungkam bad ha ka jingpyniaid ia ka jingkyntiew kyrdan ha ka rukom trei ha ki tnad sorkar bapher bapher.
Ula pyntip ruh ba ka jylla kala iaid shakhmat ha kaban pynduna ia ka jingkhlad ki longkmie kiba punkhun kaba la jan kot sha ka 50% lyngba ka jingpyndonkam ia ki kor teknoloji bad ban kyrshan ia ki jingpun khun kiba don hapdeng ka jingma.
Ula kren ruh shaphang ka sienjam kaba la shim thymmai ban pynieng ia ka IoT Sensors ha kylleng ki bynta jong ka jylla na ka bynta ki 70,000 tylli ki umpohliew ban ioh ia ki jingtip kiba paka ha ka por kaba shisha, ban kyntiew ia ka rukom pyndonkam ia ka um ne water resource management bad ka ong, ba kane ka projek ka thmu ban kyrshan ban don ka rukom pynwandur kaba janai ha ka rukom pyrkhat kam bad ia ki lad ban pynneh pynsah.
Nalor kane, da kaba shim ruh ia ki nuksa na ka jingwan khmih bniah ia ka ri Japan, u Myntri Rangbah ula iakren ruh ia ki kor teknoloji bad ban pyndonkam ia ki robot bad AI ha ka kam rep kam riang ne ha Greenhouse Farming. Ula pynpaw ia ka jingthmu ka jylla ban pyndonkam noh da kitei ki kor teknoloji ha ka jylla Meghalaya, khamtam na ka bynta ki jingthung kum u sohshan bad u salat, ban kyntiew shuh shuh ha kaban pynmih bun ia ki. Ula banjur ban wad ia ki lad ki lynti ban pyndonkam noh ia ki kor ‘Virtual Reality’ ha ka liang ka kam jngohkai.
Ula kyntu ruh ia ka jingdonkam ban don ia ka jingiatreilang kaba iajan bad ka NeGD, IndiaAI bad kiwei kiwei ki paralok ban pynthikna ba kan don ka jingkiew ha ka jingpyndonkam kyllum ia ki kor teknoloji ha kylleng ka jylla, naduh na ki thain sor shaduh ki thain nongkyndong.
Ha kane ka workshop kaba ar sngi kan don ka jingiakren kaba sani bha halor ka artificial intelligence, blockchain, cybersecurity, UX ha ka kam shakri paidbah bad Public Digital Infrastructure. Ka thong ka long ban pynngam jylliew ia ka rukom sngewthuh ia ki kamram jong ka teknoloji ban saindur ia ka lawei ha kaban ai jingshakri, kaba iaid ryngkat bad ka ‘Digital Meghalaya’ Vision ka Meghalaya bad ka National Mission kum ka Digital India bad IndiaAI.
U Chief Secretary ka jylla u D.P. Wahlang ula kren halor ka jingbuh ka sorkar jylla ia ka Drone Technology Lab, ia kaba la pyndonkam mynta ban leh ia ka ‘High-Resolution Mapping’ ha ka kam tih ia ki mar poh khyndew, ki khlaw bad kam jngohkai.
Ula iaroh ia ka jingpyndonkam ia ki VR ha ki jingpule kaba iadei bad ka ain bad pynpaw ia ka jingiadei bad ka National Law University in Shillong. Ula banjur ban tei ia ka digital ecosystem, ym tang ha ki jingtei hynrei ha ka jinglah ban sngewthuh ia ki ktien tynrai jong ka jylla, kum ka Khasi bad Garo ha ka AI-powered Bhashini app.
Katba u Nand Kumaram, President bad CEO jongka NeGD, ula banjur ia ka jingdonkam ban pynkynriah na ki projek kiba dang pyrshang sha ki projek kiba heh bad iar, ki jingpynmih lyngba ki kor teknoloji. Ula pynshlur ia ki tnad ba kin shim ia ki sienjam bad don ia ka rukom pyrkhat ba kin pynmih eiei, ban pynleit jingmut ha kaban thied ia ki tiar ki tar ban lah ban wanrah ia ka jingkylla, ban tei ia ka jingtbit bad jingshemphang ha ki kynhun bapher bapher.
Ula banjur ruh ia ka jingkongsan ban don ia ka jingiatreilang bad ki Startups bad ki jaka pule da kaba ai nuksa ia ka Rajasthan’s IT Cadre model bad ki sienjam kiba la shim ha ka ri kum ka Bhashini Platform bad AI Mission kum ka lad ban peit bniah halor kino kino ki bynta.