Guwahati, Nailar 04 : Ka khynnah 12 snem, ka Tileswari Barua ka riewshlur ba khynnah tam jong ka ri na ka shnong Dhekiajuli, Assam, ka ba la shah siat iap ha ki pulit ka sorkar British, kala ioh jaka hapoh ka histori hadien 80 snem kynthih.
Kumba 150 km shatei sepngi na Guwahati, ka shnong Dhekiajuli ka ba hap hapoh Sonitpur district ka dei ka thain ka ba la sakhi ia ka kam thombor ba shyrkhei da ki bor pulit ha ka por jong ka jingiakhih ban pynlaitluid ia ka India (Quit India) ha ka snem 1942.
Katba ki spah ngut ki nongiakhih pyrshah ki la leit ban tur shapoh ka police station ha ka 20 tarik u Nailar 1942, ban kaweh ia ka lama lairong hadien ka mat iakhun ‘do or die’ ba la lamkhmat da u Gandhi, na ka liang ki bor pulit ki la synreit kuli pathar ia ki paidbah ki bym shym la kieng atiar ka ba la wanrah ia ka jingiap jong ki 15 ngut ki briew, kata ka ba kynthup ia ka Tileswari.
Tad haduh u bnai Rymphang 2021, hadien ba u Myntri Rangbahduh (PM) Narendra Modi shi bynta jong ka jingialap ka jong u na ka bynta ka ilekshon assembly ha Assam, u la pynlong ka jingleit jurip ia ka Dhekiajuli bad leh burom na ka bynta kumba 15 ngut ki riewshlur, ban sngap ia ka khana halor ka jinglen lade ka jong ki ia ka ba ym shym la don ba ithuh ne ioh sngew ha kiwei pat ki bynta jong ka ri.
Kane ka khana shaphang kine ki riewshlur ki ba la len lade ia la ka jingim ki kynthup ia u Manbar Nath, Kumoli Devi, Mahiram Koch, Ratan Kachari, Sorunath Chutia, Maniram Kachari, Dayal Panika, Lerela Kachari, Khahuli Devi, Mangal Kurku nalor kiwei pat ia ki bym lah ban tip ia ki kyrteng jong ki, ha ka ba uwei na kine u dei u nong khrong, bad uwei pat u riew niam (monk).
Ia kane ka khana shaphang ka jingialeh jong ka Dhekiajuli la tip tang hapoh ka jylla Assam mynta la slem bha ha ka ba ki la don ruh ki jingpynpaw tang ha kawei ne artylli ki kot. Hynrei, dei tad ha u bnai Rymphang jong ka snem ba la dep ba ka khana ka ba bniah jong ka Dhekiajuli ka la wan lyngba ka kot kaba kyrteng ‘Dhekiajuli 1942 : The Untold Story’.
Ia kane ka kot ba la thoh da u Samudra Gupta Kashyap, u ba dei u stad wad bniah ba la rim na ka nongbah Guwahati u ba dei ruh u nongthoh kot bad u nong pathai khubor bad u ba long mynta u Myntri ka lad pathai khubor ka Assam.
Hadien ba la pynmih paidbah ia kane ka kot, ia ka Dhekiajuli police station ka jaka ha ka ba katei ka jingjia shah pyniap ba shyrkhei ka la jia ha ka por jong ka jingialeh laitluid la pynbna kum ka jaka sahnam ba kyrpang da ka sorkar Assam.
U Kashyap u la pynpaw lyngba ka lad pathai khubor da ka ba ong : “Ym shym la don ha kiwei pat ki thain hapoh ka subcontinent ki ban don shibun bah ki briew ki ban shah pyniap ha ka por jong ka jingiakhih laitluid ha ka snem 1942 kumba la jia ha Dhekiajuli. Katba ia ki kyrteng jong ki 14 ngut ki riewshlur ka ba kynthup ia sawngut ki kynthei la lah ban pynthikna lyngba ki riew lum jingthoh jong ka thain, hynrei ki don kumba hynriew ngut shuh shuh kiwei pat ki ba la khlad noh ha ki taiew ki ba bud namar ki jingmynsaw na katei ka jingshah siat ha ki pulit, ka jingshah bom lathi bad ka jingshah thombor ha ki kynhun runar ba la phah da ki bor pulit.”
U nongkhrong bad u riew niam ki lah ban ym dei ka bynta jong katei ka jingleit tur paidbah, hynrei ki lah ban shu ngat ha ki kuli jong ki pulit ki ba la beh thong ia ki paidbah ha ka surok bah.Lehse, kam pat ju don ruh ka khep ha India ha ka ba u riew niam (monk) lane u nong khrong ki ban shah pyniap ha ka por jong ka jingialeh laitluid, ong une u nongthoh.
Ka khun kynthei ba tang marwei jong u Bhabakanta Barua u ba dei u nongrep hapoh ka shnong Nij Bargaon ka ba hap hapoh Dhekiajuli police station, ka Tileswari Baruah ka dei ka khynnah ka ba la shah khring jur lyngba ki jingrwai ieit ri ba la thoh da u Jyotiprasad Agarwala ka ba la pynlong ia ka ba kan leit pyniasoh da la ka jong ka mon sngewbha ha katei ka jingiaid paidbah ba la khot pynlong da ki nongialam ka Congress hapoh ka thain na ka bynta ban kaweh ia ki lama lai rong sha katei ka police station ha ka 20 tarik u Nailur 1942.
“Ka la dep lah lyndet lypa ia ki ba bun tylli ki jingrwai ieit ri, bad ka ju rwai ruh ha ryngkat ki paralok jong ka.” Da ka ba rah ryngkat ka lama ka barit ha la ka jong ka kti, ka Tileswari ka la don hapdeng u paidbah ki ba la leit ban rung sha katei ka phyllaw jong ka police station hadien ba u heh pulit u Kamalakanta Das u la put ia u jingput ban ai bor na ka bynta ban siat.
“Ka la iohi ia u Manbar Nath, Golok Neog bad u Chandrakanta Nath ki ba la pyrshang ban iai kaweh ia ki lama wat hadien ka jingshah ther kuli.Bad watla ka la sdang ban pyrta ‘Vande Mataram’, ka la iohi markhmat ia u Mahiram Koch u ba la kyllon iap na ka jingdei kuli.Kane ka la pynlong kynsan ia kane ka khynnah ba kan khie bitar bad sdang ban tur shakhmat bad iai pyrta kham jam ‘Vande Mataram’. Hynrei tang hadien khyndiat kam ba ka la jam shakhmat ka la kyllon khram na ka jingdei kuli,” ong u Kashyap, kata da ka ba pynshong nongrim lyngba ki jinglum jingtip na ki riew wad bniah bad ki nongthoh kot jong ka thain.
Arngut ki volunteer mardor ki la rah noh ia Tileswari shabar jong kane ka police station hapdeng ka jingtuid jong ka snam bad pynthiah ia ka ha baranda jong kawei ka dukan ka ba don ha lynti surok ba marjan.
Na ka liang u mama jong ka, u Nandiram Bhuyan hadien ba u la iohi ia ka u la bah ha la ka jong ka met bad mareh ban poi ha ka jingkieng ka ba don ha ka surok bah, ha ka ba ki kynhun runar ba ka kyrshan da ki pulit ki ba bat da ki dieng ki la sdang ban thombor ia ki.Ka Tileswari ka la kyllon hapoh surok bad u Bhuyan u la ioh lad ban rieh noh ia lade hadien ki ‘lawbniap ki ba don marjan.
U Bhuyan u la iai ap ban ioh pynkit noh ia ka shapoh ka jaka sumar, hynrei hadien katto katne kynta la sakhi ia ka kali pulit ka ba la shimti noh ia ka Tileswari na katei ka lynti surok. La ka Tileswari ka la khlad hi na kane ka surok lane sha kawei pat ka jaka ym lah ia kata ban pynthikna namar na ka liang ki pulit kim shym la pynphai pat ia ka, kata la ka im ne iap.
