Shillong, Lber 22 : U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma hynne ka sngi Balang, ula pyntip ba ka kylla kaba ar (phase-II) jong ka jingiakren pynbeit khappud bad ka Assam na ka bynta ki hynriew tylli ki jaka iakajia ba dang sah, kan sa long ha u bnai ban wan.
U Conrad ula pyntip ha ka Iingdorbar ba ka Sorkar kala dep ban thaw lai sngi mynshuwa ia ki Regional Committee ki ban pyntyllun shakhmat ia ka jingiakren pynbeit pud.
Ki arngut ki Symbud Myntri Rangbah- Bah Prestone Tynsong bad Bah Sniawbhalang Dhar, kin khlieh ia ki Regional Committee ka Ri-Bhoi bad West Jaintia Hills District katba u Myntri Sorkar Bah Paul Lyngdoh un long u Chairman jong ka Regional Committee ka West Khasi Hills District.
Pule lang ia kane: Bluit mih ka Vision Document ka VPP da ka Hindi – “Ym sngewthuh Hindi hynrei thoh bad pule te nang”
“Ha u bnai Iaiong, ngin sa sdang noh ia ka wat ba nyngkong jong ka jingiakren…” ong u Myntri Rangbah haba jubab ia ka special motion bala wanrah da u MLA ka Congress Bah Charles Marngar halor ka jingdonkam ban iakren ia ka kylla kaba ar jong ka jingiapynbeit pud bad ka jingdonkam ban shong bishar biang ia ka MoU bala iasoi hapdeng ki arngut ki Myntri Rangbah ka Meghalaya bad Assam.
U Conrad ula ong ruh ba ka Sorkar kan sa bthah ia ki Regional Committee ba kin khot iasyllok bad baroh ki kynhun ban dup sngewthuh shai ia ki mat bad jingsngewkhia jong ki briew kiba shong ba sah ha ki jaka khappud.
“Ngin sa pynlong ia ka jingiasyllok kaba bniah bha bad ngin shim ia ki jingai jingmut jong baroh ki kynhun (kynthup ki Autonomous District Council, Ki Khlieh Nongsynshar bad kiwei kiwei) shuwa ban gin rai kumno ba ngin jam shakhmat halor kane ka kam” kular u Conrad.
Haba pynpaw ba kane ka kam ka dei kaba buh sohkyrdot bha, u Conrad ula ong “Kan nym long kaba suk ia ngi ban wad ia ka lynti pynbeit kaba pdiang da baroh hynrei nga kyrpad ia ki Dkhot ka Iingdorbar ba ngin buh ia ka jingpyrkhat jngai ha ka jingmut jingpyrkhat….lada ngi iaid da ka jingpyrkhat ba ngim dei ban ai wat shi inchi ka jaka bad ym mynjur ia kaei kaba kawei ka liang ka ong, ngi lah ban nym lah pynbeit ia kane ka kam. Ngi dei ban iaid da ka jingmut jingpyrkhat kaba shai bad ban ieng beit halor ki jingdawa jong ngi ym ban iapein ia ka bha ka miat ki paidbah”.
Haba kyrshan ia kane ka motion, u MLA ka VPP na Nongkrem Bah Ardent M Basaiawmoit ula sot ia ka Rules bad buh jingkylli halor ka Memorandum of Understanding (MoU) bala iasoi hapdeng u Myntri Rangbah ka Meghalaya bad u Myntri Rangbah ka Assam ba kan ieng ne em hakhmat ka Iingkashari.
Ula ong ruh ba ka dei ka kam kaba biang eh ia ka Sorkar ba mynta ba kan shong bishar bad peit biang ia ka MoU. “Ngam tharai ban gin ailad ia ka Sorkar ban shu pynlong kamkai ia ngi. Kumno ngin ailad ia palat 18 sq km ka jaka kan leit sha Assam. Ngi don ha ka liang ba duhnong bad kumba nga ong, kano kano ka kam bala leh kyrkieh kan kut ha ka jingbijai ei” ong u Bah Ardent.
Haba jubab, u Myntri Rangbah ula ong baka long kaba bakla ba une u Nongialam ka VPP un ong ba ka Sorkar MDA kala kam ba leh ia kane kam khlem da ai burom lem ia ki Sorkar bala leit noh bad ka synniang jong ki halor ka kam khappud.
Ula pynkynmaw bad ong “Nga (ju) sdang ia ka jingkren jong nga da kaba ai khublei ia ki Sorkar bad ki synniang bala leh da ki Sorkar bala leit noh bad ki Myntri Rangbah barim halor ka kam khappud”.
Pule lang ia kane: Pyntip u CM ba pyrshang tehlakam ka Sorkar ia ka jingthang bad khaii rnga
U Conrad ula ong ba la bunbun sien, ka Sorkar ka ju pynlong ia ka jingialang bad ju iasyllok hynrei kam pat ju don ka sienjam bala shim ban pynkut noh ia ka jingiakajia khappud namar ka ju kut beit tang ha ka “ngin pynneh ia ka status quo”.
“Kam dei ka kam kaba suk namar kane ka kam ka donkam ia ka mon jong ka sorkar bad ka sorkar MDA ka don ia kata ka mon bad kan rah ia ka jingiakren sha kawei pat ka kyrdan” ula ong.
Ula ong ba haduh 32 tylli ki jingialang kila long hapdeng ki artylli ki Jylla naduh u snem 1971 bad 10 tylli napdeng kine, la pynlong ha ka kyrdan jong ki Myntri Rangbah ha kine ki san snem kata naduh u 2018 haduh 2022. Kane kala lam sha ka jingiasoi ia ka MoU kaba la pynbeit ia hynriew tylli ki jaka ba iakajia hapdeng ki ar Jylla.
Nalor kane, u Myntri Rangbah ula pynpaw ruh ba ka Sorkar MDA ka shai kdar ba kan jam shakhmat bad ka MoU bad ong “Ka dei u mawjam uba khraw bha” bad bynrap “Kane ka dei ka MoU bala iasoi ha ka kyrdan ba hakhlieh duh bad ha ka jingiadonlang u Myntri kam Pohiing ka Ri. Namar kane ba ka sorjamin kala iaid shakhmat”.
U Conrad ula pyntip ba halor ka jingkwah ki paidbah ka Tarabari, haduh 4.69 sq Km, kaba hap mynshuwa hapoh ka jingkhmih ka Assam la aiti mynta sha Meghalaya bad ong “Ka Sorkar Assam kala pynkynriah noh ia ki Nonghikai b aka thungkam bad mynta ka Meghalaya ka dang pynkhreh ban thungkam nonghikai ha kane ka shnong”.
U Conrad ula ong ba ka Sorkar MDA ka hap ban mad ia shibun ki jingtynjuh namar ka kaiphod u snem 2011 bala aiti sha ka sorkar Assam. Kane ka kaiphod kam shym la kynthup ia ki katto katne ki Shnong.
“Kum ka nuksa, ngi la leit sha West Khasi Hills sector ban iakren ba donkam ban pynlong ia ka public hearing. Ha katei ka por, 21-22 tylli ki Shnong kiba don ha ka kaiphod hynrei 36 tylli ki shnong kila wan sha ka jingialang bad ong ba ki kwah ban shah pynhap ha Meghalaya. Namar ba ki khlem shah kynthup ha ka kaiphod 2011, kala buh ha ka jingeh kaba khraw ia ngi namar ka Assam kala ieng skhem ba ngim lah ban iakren ia kane ka kam namar kim don ha ka kaiphod 2011” ong u Conrad haba kdew sha ka jingpyrshah ia ka MoU.
