Guwahati, Feb 20: Ki bor iada ri ka India kiba peit ha ka liang ka jingiadei bad kiwei pat ki ri kiba marjan, kila khmih bniah bha ia ki ar tylli ki jingjia kiba la jia ha ka ri Tibet hadienba ka ri China kala thaw ia ki 90 tylli ki shnong kiba thymmai hajan jong u Line of Actual Control (LAC).
Ha kawei pat ka liang, ka Beijing kala iaid shakhmat ha kaban pynkhlain ia ki jingtei bapher bapher ha ka thain khappud kaba leit ba wan hapdeng ka Tibet bad ka Mustang ha ri Nepal, ka lynti kaba ki phetwir na ri Tibet ki ju pyndonkam ha kaban phet ban lait na ka jingshah synshar ha ka ri China.
Ka China kala thaw haduh 628 tylli ki shnong bad dang shen kala thaw thymmai ia ki 90 tylli ki shnong ban pyniar ia u pud jongka.
Katkum ki khubor kiba la ioh lum, kitei ki 90 tylli ki shnong kiba la mih thymmai kidei shi bynta jong ka jingthmu ka ri Chna ban pyniar ia la u pud ia kaba la tip kum ki shnong kiba kiew shaphrang ne “Xiaokang” ha shi linter jong u LAC, kaba kynthup ia ki jaka kiba don mar pyrshah bad ka jylla Arunachal Pradesh.
Kadei ka polisi treikam jong ka China ban pyniar ia la ki jaka ki puta bad kala bei tyngka bun bah ha kaban tei ia ki jingtei ki bapher ha ki thain khappud.
Ki riewstad kila pynpaw ba ka ri China ka pyrshang ban pynkhlain ia ka jingiada hapoh jong ka Border Defence Cooperation Agreement (2005) bad ka ri India, kiba shimkhia ia ka jingsah bad ia ka jingdon ki briew ha ki thain khappud.
Ka ri India ruh kala don iala ka sienjam na ka bynta ki shnong kiba la don lypa ha ki thain khappud kaba kynthup ha ka jingkyntiew ia ki shnong kiba la don lypa hapoh ka Arunachal Pradesh lyngba ka Vibrant Villages Programme.
Ia kane ka sienjam la sdang naduh ka 13 ytarik u Iaiong 2023, ha Kibithoo kaba don ha ki bynta ba ha mihngi jong ka Arunachal Pradesh bad ka don ruh ia ka thong ban kyntiew haduh 2,963 tylli ki shnong ha kine ki 10 snem kiban wan.
Nalor kane sa kawei ka jingsngewkhia kaba kila pynpaw, ka dei halor ka jingpynkylla ka ri China iaka rukom treikam ha ka khappud Korala kaba pyndonkam na ka bynta ban leit ban wan hapdeng ka Tibet bad ka Mustang jong ka ri Nepal.
Ka China baroh shi katta kala phaikhmat bha sha ka jylla Arunachal Pradesh bad bunsien ki shipai jong ka ri China kila wan rung shapoh u pud u sam jong ka ri Inida ban kam ba ka Arunachal Pradesh kadei kaba la longtrai da ki.
Ha kawei pat ka liang, ka China kala ai ia ka jingmynjur ban tei ia ka dam kaba heh tam ha ka pyrthei ha kaba ka jinglut jingsep kan kot haduh 137 billion US Dollar ha ka wah Brahmaputra kaba don ha Tibet kaba don marjan bad ka khappud jong ka ri India, kane kala pynpaw ia ka jingsngewkhia ia ka ri India bad Bangladesh.