Shillong, Nailur 26: Ka sorkar jylla kala kular ban buddien tyngeh ha ka ban pynioh jingmynjur noh na ka Sorkar Pdeng ia ka 125th Constitutional Amendment Bill, kaba long ka sienjam kaba kongsan bha ban ioh pyntreikam pura noh iaka Agreed Text for Settlement kaba la iasoi hapdeng ki kynhun kieng atiar kiba la pynduh pyndam noh na ka rilum Garo ka Achik National Volunteers Council (ANVC) bad ka ANVC.B ha u snem 2014.
Kane ka jingpynkylla ne ka amendment ka thmu ban ai jingkyrshan pisa, ka bor treikam bad ka bor synshar ia ki Autonomous Council jong ki riewlum hapoh jongka Sixth Schedule ka riti synshar ka ri.
Ia kane ka jingkular la pyntip hadien ka jingialang kaba la lum da u Symbud Myntri Rangbah ka jylla uba khmih ia ka kam pohiing u Bah Prestone Tynsong hynne ka sngi Thohdieng.
Ha kane ka jingialang la wan ban iashimbynta da u chief secretary Bah DP Wahlang, ka DGP kong I Nongrang, ki heh ophisar sorkar bad ki Nongialam jong ka ANVC bad ANVC.B.
Haba iakren bad ki nongpathai khubor, u Bah Prestone Tynsong ula ong kumba 50-60% jong ka jingiateh kular kadei kaba la lah ban pyndep.
Katkum ka jingong ka jongu, ka jingpyntreikam ia ka jingiatehkular kala sahkut namar ka jingdonkam ban wanrah ia ka jingpynkylla lyngba ka 125th Amendment jong ka Riti Synshar ka Ri, kaba mynta ka don hapdeng ka lynti ban ioh ia ka jingmynjur ha parliament.
“Kane ka shong eh ha ka Sorkar India bad ha ka Parliament namar ba kila dep ban rah ha Rajya Sabha bad ka Rajya Sabha kala phah pat sha ka parliamentary standing committee (PSC) bad dang shen ka PSC kala ai iala jingbthah sha ka MHA bad kala sahkut sah hangne. Kumta ngin sa buddien ba ia kane ka amendment dei ban mynjur noh da ka parliament,” ula ong haba bynrap “Ki don ki diengpyngkiang (ban pyntreikam pura iaka jingiateh kular) katba ym pat mynjur ia ka Amendment namar ba ka don jingiadei bad ka riti synshar ka ri India. Namar ki don katto katne ki bynta jong ki mat kiba donkam ban pynkynriah noh (transfer) sha ki ADC, ia kane yn hap ban wanrah ia ka jingpynkylla hapoh ka parliament.”
U Bah Tynsong ula pynbna ruh ba ka sorkar kala shim ia ka rai ban thung ia u Ophisar uba pura ne u Nodal Officer ban don ia ka jingiatreilang hapdeng ka sorkar, ANVC & ANVC.B bad ka Garo Hills Autonomous District Council (GHADC) ban pyniaid shakhmat ia ka jingpyntreikam ia ka jingiateh kular.
“U Nodal Officer yn leh ia ka bynta kaba kongsan ban pynthikna ba ia ka jingiateh kular dei ban pyntreikam thikna da ki kyndon pa kyndon bad da ki mat pa ki mat bad ban iakynduh man la ka por bad ki dkhot jong ka ANVC & ANVC.B ha Tura.”
Ula pyntip ba ha ka jingialang kila iatai sani halor ki mat kiba iadei bad ki projej kam pynroi kynthup ia ka jingshna ia ki surok, jingpynneh ia ki khlaw ki btap, ki sienjam kiba iadei bad ka kolshor kum ki Auditoriums, Library bad ki Cultural Center.
“Ki dkhot jong ka ANVC bad ka ANVC.B kila don ki bynta kaba kim pat sngewhun hynrei ha ka jingialang mynta ka sngi, ngi lah rai ba ngin ia khmih bniah bha bad ban peit ba kito ki mat kiba la kdew ha ka jingiateh kular ne ka Agreed Text for Settlement dei ban pyntreikam thikna da ka sorkar jylla” ong u Bah Prestone Tynsong haba pyntip ba ka pisa ban pyntreikam ia ka Garo Accord kan wan khyndiat na ka Sorkar Pdeng bad khyndiat na ka Sorkar Jylla.
U Symbud Myntri Rangbah ula kam ruh ba ka sorkar kala dep ban siew pynkhuid iaka Surrender Package ne jingiarap pisa ia kiba la pyndem wait kiba kot palat 500 ngut ki dkhot ka ANVC bad ANVC.B ha kaba man la u dkhot ula ioh kumba T. 1.50 lak bad ia ka Stipend kaba man la ka bnai kaba T.3,500 na ka bynta 6 bnai.
Katkum ka jingong ka jongu, kam don kano kano ka jingthmu ban pynkhie im biang ia kine ki kynhun kieng atiar ha Garo Hills.
“Kat kum ka Agreed Text Agreement, kumba 95% palat ne duna ka dei beit halor ki kam pynroi. Da ki kam pynroi, nga ngeit skhem ba da kane ka rukom pyrkhat kan ym don shuh” la ong u Bah Tynsong.
Nalor kane u Symbud Myntri Rangbah ka jylla ula ong ba ka sorkar kala pynthikna ba ia ka jingialang yn sa pynlong noh man la ka por, ban khmih bniah ia ka jingiaid shakhmat ki kam.ki jam bad ban shimkhia ia ki mat kiba dang sahteng.
U Bah Tynsong ula ong, “Ngi lah iatai sani bha shaphang ki District Council. Ka Text Agreed Settlement ka ong ba ka sorkar kadei ban pynkhlain shuh shuh ia ki ADC bad ki ADC kidei ban don shuh shuh ia ka jingkitkhlieh ha kaban pynneh pynsah ia ki trai muluk bad wat ia ka jingtreikam jong ki ADC ruh dei ban nang pynkhlain. Namar kata, ka don ka jingiasoh bad ka jingpynkylla ia ka Sixth Schedule”.