Ka jingiap une u Nongialam barim ka HNLC ka dei na ka jingleh lymmuh
Shillong, Nailur 09: Ka Inquiry Commission jong u Justice T Vaiphei kala pynpaw ba ka jingkhynra jong ki Pulit ban kem ia u Nongialam barim ka HNLC Bah (L) Cheristerfield Thangkhiew ha ka IIngsah jong u myn ha ka 13 tarik Nailar, 2021, ka dei kaba la shu leh lymmuh bad kaba la leh khlem da pyrkhat bad ba pyndonkam kput ia ka bor, kaba lam sha ka jingiap jong une u Nongialam barim ka HNLC.
“Namar kata, ka jingshem jong nga ka long baka Tactical Team-I kala pynlong ia ka jingkhynra ban kem ia u Bah Cherist ha ka 13 tarik Nailur por 3 baje mynstep, ka dei kaba la leh khlem da pyrkhat bha bad bala shu pyndonkam kput ia ka bor, kaba lam sha ka jingiap jong une u rangbah ia kaba lah ban kiar” ong u Justice Vaiphei ha ka kaiphod, kaba la wanrah da u Myntri Rangbah ka Jylla Conrad Kongkal Sangma ha ka sngi sdang jong ka Dorbar Synrai ka Iingdorbar Thawain hynne ka sngi thohdieng.
“Ha ka jingsngew jong nga, ka jingaidaw hadien ka jingjia ba ym don mano mano ba mynsaw lait na uba iap, kam lah ban long ka jingpynksan kaba don nongrim ha ba pynlong ia kane ka jingkhynra bala shu leh kyrkieh bad lymmuh da ka Tactical Team-I” ula bynrap.
Ka kaiphod ka ong ba na ki sakhi ba ioh lyngba ki jingbatai (statement) jong ki Nongai sakhi ka Tnad Pulit ka long ba ka thong hi jong ka jingkhynra ka dei tang ban kem im ia u Bah Cherist ym ban siat ia u. Kane ka dei ka rai bala shim ha ka jingialang jong ka Tactitcal Team hashuwa ban pynlong ia ka jingkhynra.
“Ha ka jingsngew jong nga, ka jingkhynra ka dei kaba la pynkhreh bha, hynrei la leh thurmur, kyrkieh bad khlem da pyndonkam bha ia ka bor pyrkhat pyrdain” ong u Justice Vaiphei haba bynrap “Ha kawei pat ka kyntien, ka dei ka jingkhynra bala pulom bad khlem iaid kat kum ka jingthmu kata ban kem im ia u Bah Cherist, uba lah ban sam ia shibun ki jingtip ba kongsan sha ki Pulit halor ki kam pyntriem jong ka kynhun HNLC”.
U Justice Vaiphei u ong ba da ka jingpynlong ia kane ka jingkhynra ba lymmuh, ka kynhun ka lah ruh ban buh ha ka jingma wat ia ki bahaiing jong une uba iap, ki bym ju don kano kano ka jingkynnoh iadonbynta ha ki kam pyntriem jong u Bah Cherist kumba la kynnoh.
Ka kaiphod ka ong ba haba phai sha ka jingpyniap ia u Bah Cherist, ki sakhi na ki 4 ngut ki Pulit ka long ba ha ka jingialang (Tactical meeting shuwa ka jingkhynra), kam shym la don ka jingiakren halor ki khubor syntiat ba mano ba lah ban iadonlang bad u Bah Cherist ha Iingsah jong u ha kane ka miet.
Ki Nongai sakhi ki iathuh ba haba poi ha khyrdop jong ka Iing u Bah Cherist, kila khot ia u haduh 2-3 sien ban pyni ba ki don ha kane ka jaka hynrei ym shym la don ba jubab na u Bah Cherist ne wat ki bahaiing hasem.
“Ka dang jaw slap ha kane ka por ba iaid ka jingkhynra hynrei um dei uba jur. Haba poi ha jingkhang khmat jong ka mala ba nyngkong, kila tied ia ka jingkhang lai sien hynrei ym shym la don ba jubab bad kumta kila kyndang jubor ia ka jingkhang” kila ong.
Kat kum ka jingong ki 4 ngut ki Nongai sakhi, la bthah ia ki ha ka por hikai pyntbit ba lada don ka jingshai bording ha baranda jong ka Iing katba dang khynra ia ki kaikhlaw, ka dei kaba buh jingma shibun namar ki kaikhlaw ki lah ban pynlong sohpdung ia ki haba ong ruh ba ka jingbtheh jingshai kam long satia kaba donkam haba kem briew napoh Iing.
Uwei na ki Nongaisakhi ula ong ba haba ka kynhun kala kyndang ia ka jingkhynra, ma u nyngkong eh ula rung sha ka lynti iaid jong ka iing kaba iar kumba 3 phut eiei. U ong ba kane ka lynti iaid ka dum tliw tliw hynrei ula jam shakhmat bad jan poi haba kut haba kynsan kynsan hapdeng ka jingdum, uwei u briew ula wan tyr sha u da ka jingbitar bad hylla.
“Ka paw ha u hapdeng ka jingdum kumba ula rah kti bad thmu ban thombor pyrshah ia u ha kaba ula hylla “Sangeh Sangeh”, hynrei une u briew u khlem sangeh bad tur beit beit sha u. Namar ka jingtieng ia ka jingthombor kynsan da une u briew, bad da ka jingbym don lad shuh da kumwei, ula siat ia shi kuli na ka pistol ia une u briew bad ula kyllon ha madan. Ki kynhun jong ka Tactical Team ruh kila iadonlang ha lyndet jong u bad hadien katto katne por, sa ki Ophisar kila wan rung ha kane ka jaka ba sawa ka jingsiat” ong ka kaiphod.
Hadien, haba la pynmeh ia ka light, une u briew ba mynsaw bad ba thiah ha madan la pynithuh ba u dei u Bah Cheristerfield Thangkhiew. Najan ka met la ioh tam ia kawei ka Tarik. Ha ka jingbishar jong ka Commission, une u Nongai sakhi ula kyntait ba ula pyndonkam kput ia ka bor da kaba siat ia u bah Cherist.
U Justice Vaiphei ula ong ba ha ka jingsngew jong u, ban rung ha kane ka Iing kaba lah ban dei ka krem u sing ha ka por mynmiet khamtam khlem da plan lane shim ia ki sienjam ba shngain, u nongai sakhi ula shim ia ka sienjam kaba lah ban kiar bad ban nym buh jingma iala ka jingim bad jong u Bah Cherist ia uba ka kynhun ka leit ban kem ym ban pyniap.
“Ha ka jingsngew jong nga, ka jingrung jubor ha ka Iing jong une uba iap ha ka por mynmiet bad ka jingsiat iap ia u ka dei ka kam lymmuh bad ka thew ruh ia ka jingpyndonkam kput ia ka bor, kaba lam sha ka jingiap jong u” ula ong haba pynpaw ba kane hi ka pynrem noh ia ka jingthmu jong ka jingkhynra kata ban kem im ia u.
U Justice Vaiphei ula ong “Jin ba ki ap sa 2 kynta lane ap shuwa ban shai ka bneng, kerkut ia ka Iing bad sa kawang tyndong lyer pynsat khmat ha ki karma ba shong une uba iap bad ki bahaiing bad sa rung shapoh, lehse kin jin da ioh ban kem da kaba suk ia u. Ha kane ka rukom, lah ruh ban buh ia ki bahaiing hasem hapdeng ka jingshngain”.
Kane ka Commission jong uwei u Nongbishar kala ieh ruh ia kiwei ki kam ba iadei bad kane ka jingjia ban bishar bad shim rai da ka Iingkashari Criminal Court.
“Kum ka nuksa, ngamkwah ban iakren ia kiwei pat ki sakhi bala ioh la une u nongai sakhi ula siat khnang ne iada ialade na u bah Cherist namar na ki sakhi ba nga ioh lyngba ki jingbatai (statement) jong ki lai ngut ki Nongai sakhi na ki Pulit, kala biang palat ia nga ban pynpaw ia ka jingshem haneng halor ka jingthurmur ka Tactical Team-I ha ka rukom pynlong ia ka jingkhynra” ula ong.
Ka kaiphod ka ong ruh ba ka don ruh kawei pat ka bynta jong ka kam, kaba ym lah ban iaid lait. Ka dei kaba la kubur da ki nongai sakhi ki Pulit ba u Bah Cherist ha kane ka por ba khynra, ula shong la sah lang bad I Kurim lem bad arngut ki Khun ha kane ka Iing.
“Namar ka jingdon lang ki riew paidbah kum ka Kurim bad ki Khun, ki Pulit kila dei ban pyrkhat bha bad kila dei ban ap ban shai ka bneng khnang ban pynthikna ia ka jingshngain jong kine ki riew paidbah” kala ong.
Lane, ka Kynhun kala dei ban kawang da ki tyndong lyer pynsat khmat hapoh kane ka Iing khnang ban pynbor ia ki briew kiba don hapoh ba kin mih shabar ka Iing. Hynrei ia kane ruh ym shym la leh.
Ha kajuh ka por, ka Commission ha kane ka kaiphod, kala buh ruh ia ki jingai jingmut sha ka Sorkar Jylla ban kiar lane tehalakam ba kum kine ki jingjia kim dei ban ia shuh bad ban ai jingiada ruh ia ka jingim jong ki lui lui na kino kino ki jingma.
Ka Commission kala ai jingmut ruh ba ym dei shuh ban pynlong ia ka jingkhynra ia ki Iingbriew ba sah da ki riew paidbah ha ki jaka sor bad ha ka por mynmiet lada dei ban thwet ki nongleh bymman ne kem ia ki khnang ba kan nym buh ia ki ba lui lui ha ka jingma.
Kala ong ruh ba ki Pulit kiba leit khynra haka por mynmiet ki dei ban ioh ia ka Night Vision Devices (NVD), lada kim pat ioh na ka Tnad, kine ki jingdeng ki dei kiba lah ban iew na ki iew paidbah. Kala ong ruh ba ka jingpyndonkam ia ki tyndong lyer pynsat khmat ruh ka dei ban long kongsan ia ki Pulit haba ki leit khynra ia ki Iingbriew ha ki jaka sor.
Nalor kane, ka Kaiphid kala kdew ruh ia ka jingdonkam ban ai jinghikai ia ki Pulit ba kin burom ia ka hok longbriew jong ki Nongshongshnong na ka por sha ka por.
