Nongstoiñ, Lber 24: Haduh kine ki sngi palat 75% na ki paitbah nongshong shnong ha West Khasi Hills, ki dei kiba im ha ka rep ka riang, hynrei baroh ki dang bud ïa ka ka rukom rep kaba la ïalam da ki longshuwa. Nalor kata bun kim pat lap satia ïa ki mar rep kiba thymmai kiba ka rukom rep ka long kaba suk bad ka lad kamai kaba lah ban pynmih bun shah ia kaba mynshuwa.
Dang ha ki khyndiat sngi Ka Shlem ka la leit jngoh ïa kawei ka jaka rep tit jong u bah Spingshon Marshara, Sordar barim ka shnong Mawduh kaba don ha ki thaiñ Sangriang, bad shem ba kane ka kam kala kyntiew ia ka jingim jong une u rangbah bad ka Iing ka sem jong u.
U bah Marshara u la ong ba ka kam rep kam dei ka kam kaba suk bad kaba ai jingmyntoi ïa ki paitbah nongrep, lada kim trei shitom ban minot thop ban ban ïai neh da kaba pyrshang da ki ba bun ki lad ki lynti ryngkat ka jing ïatreilang bad ki ophisar sorkar kiba peit ïa ka tnad jong ka rep ka riang bad ki riew shemphang kiba la pyntbit ha ka kam rep tit.
Kumban shu pynkynmaw hangne ba u ne u rangbah u long ruh uwei na ki nongrep tit, nongrep soh straw berry bad u nongshna waiñ ba nyngkong tam ha West Khasi Hills u ba la ïoh khusnam ruh na u Myntri Rangbah duh ka ri na ka bynta ka jingminot, ka jingtrei shitom bad ka jingïaneh ha ka kam rep.
Haba ïakren bad u nongthoh khubor ha ka jaka rep tit jong u ha Mawduh, u bah Marshra u la ong ruh ba kawei na ki kam rep kaba suk tam bad kaba lah ban pynmih pisa da ki lak tyngka ha ka shi bnai ka dei ka kam rep tit.
Haba batai bniah ha kaba ïadei bad ka rukom rep tit, u la ong ba haba rep ïa u tit kaba nyngkong ka long ban shna ïa ka ïing kaba sop bha da u phlang. Namar ba lada sop da ka tin ha ka por ba shit ka sngi hapoh ïing ka shong syaid bad ka kjit noh ïa ka jingsngem jong ki song skum kba kiba la teh pyllun pyllun ban thung ïa u symbai tit.
Nalor kata u la ïathuh ba naduh ka por ba la thung ïa u symbai, ka shim por tang kumba saw sngi ba ki tit kin mih bad kin san bha bad hadien ba la sdang ban kheit ha ka sien ba nyngkong, ka shim por satang lai sngi ban kheit biang ïa kiba dang mih thymmai. U la ong ba u ju kheit lai sien shi taïew ia u tit ban ioh die.
Haba kylli pat ba ha ka dor katno shi kilo u ju pynïaid ïew ïa u tit, u la ong ba u tit u don ar jait uwei u ba lieh bad uwei u jait pat u ba bthuh bad u tit ba u rep u dei u ba bthuh u ba ju khot ha ka ktien phareng u Oyster bad ka dor ïew ha kine ki sngi ka long ar spah tyngka shi kilo.
Nalor kata u la ong ba ha ka shitaïew u lah ban pynmih haduh hynriew phew kilo bad lada kheiñ ha ka dor ar spah tyngka shi kilo, u lah ban kamai shi lak arphew tyngka ha ka shi taïew bad ha ka shi bnai tang na u tit u ïoh ban kamai haduh saw lak phra phew tyngka. U la ong ruh ba ha ki snem ba la dep ka ïew ka hat jong u tit kam pat da ïaid bha, hynrei ha kine ki sngi ïa utei u jait tit ba u rep, la lah ban pynïaid ha kylleng ki ïew ki hat hapoh ka District bad wat hapoh ka jylla ruh bad ka jingdonkam ïa utei u tit ka jur bha ha kine ki sngi, ha kaba na ka liang jong u, um lah shuh ban pyndap katkum ka jingdonkam jong ki paitbah.
Utei u rangbah u la ong ruh ba u skum kba ba la thung ïa u tit, u lah ban neh tang lai bnai bad haba um long shuh ban thung hap ban bujli da uwei pat bad u hap ban buh lypa ruh ïa u skum kba na ka bynta ban thung thymmai. Ka jaka ban buh tyngkai ïa u skum kba ruh ka dei ban long kaba ryngkhiang bha, khnang ba u skum un ym pyut namar lada u skum u pyut u tit um long bha shuh.
Nalor kata u la ong ba kam ban rep ïa utei u jait tit kam da dei eh ka kam kaba shitom bad lada ki don ki paitbah nongshong shnong kiba kwah ban sdang ïa ka kam rep tit, ki lah ban ïakynduh ïa u hynrei ki donkam pat ban shah hikai bad kan shim por tang kumba shi sngi ban tip kumno ban shna ïa u skum kba na ka bynta ban thung bad kiei ki tiar ba ki hap ban pyndonkam.
Pule lang ia kane: Paw ka Langpih naka jingman bha u soh ‘Dragon Fruit’
