Yn kynshew bun ha ki surok, bording bad umbam umdih : Phagu
Shillong, Lber 20 : U Lat ka Jylla Phagu Chauhan ula ong ba ka Sorkar Jylla kala pynleit jingmut ban pynkhlain ia ki rukom ai jingshakri ha ka koit ka khiah bad ka pule ka dangle bad ban kynshew bun ruh ha ki jingtei kum ki surok, jingkieng, bording bad ka jingsam umbam umdih.
Haba kren iaki kam ba hakhmat eh ka Sorkar MDA ha ka jingkrem lamphang ha ka sngi sdang jong ka Dorbar Mang tyngka hynne ka sngi nyngkong, u Phagu ula ong “Kawei pat ka jingpynleit jingmut ka dei halor ka jingkyntiew ia ka kamai ka kajih ha ki jaka nyngkyndong bad ban kyntiew ia ki kam sengkam lajong lyngba ki prokram mission mode ha ka rep ka riang, ka rep soh rep syntiew, ka kam ri dohkha bad ka kam ri jingri jingdup”.
Haba pynpaw ba ka dei ka kamram jong ka Sorkar ban iatreilang ha kaban kyntiew ia ka ioh ka kot bad ka roi ka par ha baroh ki liang, ula ong ba ka Sorkar kala trei khlem shongthait ban kyntiew ia ka rukom im jong ki nongshongshong ka Jylla lyngba ka synshar khadar kaba paka.
Haba kren halor ka sienjam jong ka Sorkar ban kyntiew ia ka ioh khajna, u Lat ula ong “Nga kmen ban iathuh ba ka Tnad Taxation kala lah ban trei bha ha ka jinglum khajna hapoh ka Jylla. Haba kut jong u Nohprah 2022, T. 1078.25 klur bad T. 429.84 klur la ioh ban lum na ka GST bad Non GST jong u snem 2022-2023. Ka Tnad Excise, Registration and Stamp ruh kala pyrshang ban kyntiew ia ka jingioh lum khajna”.
Haba pyntip ba ki sienjam kila iaid shakhmat ban sdang noh ia ka jingtih marpoh khyndew da ka jingstad saian, u Lat ula pyntip ba la dep ban ai ia ki prospecting licence sha ki 17 ngut ki ba applai ha kaba 4 ngut kila ioh ia ka jingmynjur na ka Ministry of Coal na ka bynta ka Geological Report ba kin pynkhreh ia ka Mining Plan ha kaba la khmih lynti ba shen un sa ai noh ia ka Mining Lease.
Halor ka jingpyntreikam ia ka FOCUS bad FOCUS+, u Phagu ula ong “Ka Sorkar ka don jingthmu ban nang pyniar ia ka jingtreikam jong kane ka prokram sha baroh ki 8 lak tylli ki longiing ha Sor bad Nongkyndong hapoh kane ka san snem ban wan”.
Ula ong ba haduh mynta, palat 3 lak tylli ki Longiing kila ioh jingmyntoi da ka jingkyrshan ba palat T. 200 klur lyngba ka FOCUS bad FOCUS+.
Haba kam ba ka Jylla kala kiew bha ha ka jingshakri halor ka koit ka khiah, u Phagu ula iathuh ba ka Sorkar kala shna pynbha haduh 109 tylli ki jaka sumar bad 19 tylli la tei thymmai ban pynthikna ia ka bha ka miat jong ki paidbah ha kylleng ka Jylla.
Ula kren ruh halor ka MOTHER Program bad ong ba palat 2.2 lak ngut ki Longkmie kila ioh ia ka jingkyrshan na kane ka prokram. Ka Sorkar kala sdang ruh ia ka jingleit pynpoi dawai da ki drone (drone medicine delivery system) sha ki jaka ba kyndong eh jong ka Jylla ha ka por kaba biang.
U pyntip ba ka Sorkar kala dep plier uh ia ka Cancer Wing jong ka Cicil Hospital Shillong ha u Nohprah 2022 namar ka jingbun palat jong ki nongpang bampong hapoh ka Jylla.
Halor ka Pule Puthi, u Phagu ula ong ba ka Sorkar kala buh hakhmat eh ban kyntiew kyrdan bad shna pynbha ia kumba 1885 tylli ki Iingskul kiba don ha Jylla. Nalor kane, kala kyntiew ruh ia ka tulop ki Nonghikai Adhoc da 50%, kaba la ai jingmyntoi ia kumba 10000 ngut ki Nonghikai, kaba lam sha ka jinghap sei pisa tam ba kot T. 81 klur shisnem.
U Lat ula ong ruh ba ka jingsiew tulop ia ki 12,500 ngut ki Nonghikai Samagra Sikshya Abhiyan ka dang don mynta hapoh ka jingpynbeit ba kan long nym don jingthut shuh.
Haba kren halor ka jingpynpoi umbam umdih sha ki Longiing sha Nongkyndong, u Lat ula ong ba ha ka por ba pyntreikam ia ka JJM kaba la pyllait ha u snem 2019 da ka Ministry of Jal Shakti, ka Jylla kala don tang 4550 tylli ki Longiing ba la ioh kor iing hynrei tang hapoh saw snem, kala kiew sha ka 2.9 lak tylli ki Longiing. Nalor kane, 1422 tylli ki Shnong kila ioh pura ia ki kor iing. U ong ba ka Meghalaya ka la wan ba-ar ha ka jinglah treikam bha ia ka JJM hapoh ka Ri.
Halor ka kam pynroi ha ki jaka sor, u Lat ula ong ba hapoh ka Smart City Prokram, shibun ki project la pyntrei mynta ha Nongbah Shillong. Ka jingtei thymmai ia ka Iew Laitumkhrah, Polo Commercial Complex, Smart Road, Integrated Control and Command Centre, bad ka Automatic Car Parking ha Motphran kila iaid shaid shaid mynta.
Ula ong ba ka Sorkar kala shimkhia ruh halor ki sienjam ban weng ia ka jingkhapngiah ka sor Shillong bad kala thied haduh 30 tylli ki bus ha ka dor ba T. 10 klur ban kit ia ki khynnah skul. Ka Sorkar kala thied haduh 807 acre ka jaka ha Mawpdang-Mawkhanu ba pyniar ia ka New Shillong Township.
Ha kajuh ka por, u Lat ula pyntip ba ka Sorkar kala shim ia bun ki sienjam ban pynkhlain ia ki lad pyniasoh bad kawei ka dei ka Shillong Airport ha Umroi kaba la treikam pura. U ong ba kane ka Kad liengsuin kala ai jingshakri ia kumba 10,000 ngut ki nongleit nongwan da ki 250 sien kamai ki liengsuin, kiba pyniasoh haduh 9 tylli ki Nongbah.
Haba kren halor ka jingdonkam ban ioh ia ka bording kaba khlem thut, u Phagu ula ong ba ka Sorkar kala dep ban plie ia ka Phase-I jong ka Ganol Mini Hydro Electric Project ha u Kyllalyngkot 2023 bad da kane, ka Sorkar kala don ia ki bor ba lah ba 363.70 MW bad ba lah ban pynmih bording haduh 1100 MU ha ka shisnem.
Ula ong b aka Sorkar kala phaikhmat ruh mynta ban pynmih bording sa na ka bor jong ka sngi haba pyntipba ka Meghalaya New & Renewable Energy Development Agency, kala pyntreikam ia ki skhim bapher bapher kynthup ka jingpyndait ia ki 1500 tylli ki solar street light, 50 tylliki giogas lant bad 200 tylli ki solar pump hapoh ka PM-KUSUM scheme, kiba la don ha ki bynta bapher bapher jong ka jingpyntreikam.