Bun eh ki nongpang HIV/AIDS ha Ri-lum Jaintia
Shillong, Naitung 24 : Ka Sorkar Jylla kala rai ban wanrah da ka policy kaba bniah ka ban long kat kum ka thong (mission mode) , ban iakhun ia ka jingsaphriang ka jingpang HIV/AIDS hapoh ka Jylla.
Ia kane ka rai la shim ha ka jingialang ba pyniaid da u Symbud Myntri Rangbah ka tnad kam Pohiing (Police) Bah Prestone Tynsong bad bala iashimbynta da ka Myntri ka Koit ka Khiah Kong Ampareen Lyngdoh, Myntri ka Tnad Social Welfare Bah Paul Lyngdoh bad phra ngut ki MLA na East Khasi Hills District.
Haba kren sha ki nongthoh khubor hadien ka jingialang, ka kong Ampareen kala ong “Kane ka jingialang kala shim ia ka rai ba ka Sorkar Meghalaya kan hap ban iaid da ka lynti kat kum ka thong ban leh eiei halor ka jingsaphriang ka HIV/AIDS. La bynshet ha tnad ka Koit ka Khiah ia ka kam ba kan wanrah ia ka cabinet note ban pyrkhat ia ka policy kaba bniah kat kum ki thong, ban iakhun ia ka jingsaphriang ka HIV/AIDS”.
“Ka Sorkar kan sa pynlong ia ka jingialang ha Ri-lum Garo bad Ri-lum Jaintia ban iakren ia kane ka kam bad ban wanrah ia ki buit treikam ha kaban leh eiei ia kane. Ngin sa iasyllok ruh bad ki heh Ophiar bad ki Doktor bala rangbah ba kin btin lynti ban iaid shakhmat” kala bynrap
Ka Myntri kala ban jur ruh ba ka Sorkar kan nym pyllait paidbah ia ki jingkhein halor ka jingdon ki jaka ba jur eh ka jingpang (hotspot) ban kiar ia ka jingpynjah burom ia ki constituency shimet shimet.
Haba ai ia ka jingkhein ba ima bha, ka kong Ampareen kala ong ba ka jingdon ki nongpang HIV/AIDS ha East Khasi Hills kala long arshah sha ka 3432 ngut, ha kaba tang 1581 ngut ki nongpang kila wan shakhmat ban shim jingsumar. Kala iathuh ruh ba haduh 681 ngut ki nongpang kila shu jah na ka jingsumar, kaba la pynkhuslai bha.
“Ngi la iakren tang shaphang ka East Khasi Hills hynne ka sngi. Ha EKH, ka jingdon ki briew ba pang ka bun bha. Ka jing don ki nongpang ba bun eh ha Meghalaya ka dei ha ri-lum Jaintia. Baroh-ka West bad East Jaintia Hills, ka jingdon ki briew ba pang HIV/AIDS ka la ima bha hynrei ka Khasi Hills ruh kala iaid lang ha kane kajuh ka lynti” bynrap ka Myntri.
Ka Meghalaya ka wan ha ka kyrdan ba hynriew hapoh ka Ri ha ka jingdon ki nongpang HIV/AIDS.
Halor ka jingkylli, ka kong Ampareen kala ai jingmut ba ka Meghalaya ka dei ban don noh iala ki jong ki ain ban pynmyntoi ia ki nongshongshnong da kaba pynlong kongsan ban test HIV/AIDS hashuwa ban iathoh shong kurim, kaba iasyriem kum ka ain ha Goa. Kat kum ka jingong jong ka, ka jingialap halor kane ka jingpang kam dei shuh ka jingeh kaba khraw, hynrei ka jingleh test bad screening ka dei kaba dang hap ban pynjanai.
Ka Myntri kala pynbna ruh ba ka Sorkar kan sa iakren bad ki stad ain bad ka tnad ka koit ka khiah ban iapyrkhat lada long kaba lah, ban wanrah ia ka ain kaba pynlong ia ka jingtest HIV/AIDS kaba kongsan. Ka Meghalaya mynta ka long kaba la pynkhreh ban shim ia ki sienjam kiba khlain ban iakhun pyrshah ia ka jingsaphriang ka HIV/AIDS.
Nalor kane, ka Myntri kala pynpaw ia ka jingsngewkhia halor ka jingdon jong ki briew ba iap namar ka jingbym ioh ia ka Antiretroviral Therapy (ART) hapoh ka Jylla.
