Shillong, Kyllalyngkot 02: Ka jingpeit bniah ba thymmai jong ka Meghalaya ïa ka um ba don shapoh khyndew ka la pynpaw ïa ka jingkyrmen, ha kaba baroh 40 tylli na ki jaka peit bniah ha ka jylla la kheiñ kum kiba “shngaiñ” na ka bynta ban pyndonkam ïa ka um kaba don shapoh khyndew.
Kane ka long katkum ka Dynamic Ground Water Resource Assessment Report ba la leh lang da ka Central Ground Water Board (CGWB) bad ki Jylla/UT, kaba lah ban pyndonkam da ki nongshim bynta bapher bapher ban pyntreikam ïa ki lad ki lynti kiba biang.
Katkum ka jingwad bniah, ka jingdon baroh jong ka um hapoh ka sla khyndew jong ka ri India kaba la dep ban khmih bniah ka long 446.90 Billion Cubic Meters (BCM). Da kaba bhah ruh ha kaba iadei bad ka jingtuid ki um bad ka jingmih ka um na ka sla khyndew kaba la dep ban khmih bniah ka long 406.19 BCM. Ka jingsei ia ka um napoh khyndew na ka bynta ha baroh ki bynta ka long 245.64 BCM. Ka jinglong jingman ha ka kyrdan jong ka jingsei ia ka um hapoh ka ri ka long 60.47 %.
Ka jylla Meghalaya kadei kaba don bun ki maw kiba eh kiba hap ha ka kynhun Archean Gneissic Complex bad Precambrian Shillong Group. Ia kitei la pyndap da ki jingjia kiba la pynlong shiteng ia ka juk ‘Cretaceous-Tertiary Age’ kiba kynthup ia ki maw shyiap, ki maw kiba don lang ia ka khyndew, shyiap bad kiwei kiwei bad ki maw shun.
Ka jingmih biang ka um hapoh khyndew ha ka jylla Meghalaya ka long 1.86 billion cubic metre (bcm) bad 1.53 bcm kadei ka um kaba lah ban sei ha ka shisnem. Ka jingpynmih um napoh khyndew man la u snem ka long 0.07 bcm, kaba pyni ha ka jingdon ha ka kyrdan kaba rit jong ka jingpynmih um napoh khyndew kaba long 4.60%, kaba pyni ruh ia ka jinglah ban pyndonkam.
Baroh 40 tylli ki Assessment Unit kila ai ia ka jingithuh ba ka long kaba shngain, ka bym don ia ka saline ne kaba la pyndonkam shaba palat pud.
Ka jaka ba lah ban pynmih biang ia ka um na ka sla khyndew ha kylleng jong ka jylla, ka long kumba 8,135.45 Square Kilometre, kaba pyni 100% na ki jaka bishar bniah ki hap hapoh ka kyrdan kaba shngain.
U slap u dei u dawbah uba noh synniang ia ka jingpynmih biang ia ka um shapoh ka sla khyndew ha ka jylla Meghalaya, khamtam eh ha ka por lyiur. Ka jylla ka ioh man la ka snem ia u slap uba palat ia ka 250 cm, kaba la iarap shibun ban pynmih biang ia ka um hapoh ka sla khyndew.
Ka la don ka jingkiew kaba khyndiat bha ha ka jingtih ban sei ia ka um napoh ka sla khyndew kaba long 0.07 bcm naduh u snem 2023. Ia ki jingkiew bha jong ka jinglah ban pynmih um hapoh ka sla khyndew kadei kaba la pynshong nongrim na ka jingslap bha bad ka jingkyntiew ia ki tyllong lyngba ka bor mariang bad kiwei kiwei. Watla kala don ka jingkiew kaba rit ha ka jingtih ban sei ia ka um napoh ka sla khyndew hynrei ka jylla ka dang don bha hapoh ki kyndon kiba kongsan.
