Shillong, Nailar 19: U Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K. Sangma ha ka sngi Baar ula kyntu ia ki nongsengkam ha Meghalaya ba kin iai bteng ia ka kam ba ki seng watla ki mad ia ki jingeh bad ka banjur ba bun ki kam kila pulom ym namar ka jingtlot ha ka rukom pyrkhat pyrdain hynrei ka dei namar ba ki briew ki kynran dien kloi noh.
“Bun ki nongsengkam kila pulom ym namar ba ka rukom pyrkhat ka jongki kam pat biang hynrei kadei namar ba ki sangeh ban pyrshang. Lada phi ngeit ha ka rukom pyrkhat ka jong phi, iaid shakhmat. Ngi ngin ieng ryngkat bad phi” ong u Sangma haba plie ia ka RURALPRENEUR ’25, kaba ar sngi kaba la pynlong da ka PRIME Rural bad ka Meghalaya Basin Management Agency (MBMA) ha State Central Library, Shillong.
Ula kyntu ia ki skul, kompani bad ia ki tnad sorkar ban kyrshan ia ki kam khaii kiba don ha ki shnong ki thaw da kaba thied ia ki mar ki jongki.
“Mynta u snem, wat ia ki jingai sngewbha Khristmas kiba nga la phah sha u Myntri Rangbahduh ka ri bad ia kiwei kiwei ki nongialam kidei kiba la dap da ki mar kiba la pynmih da ki nongsengkam ki jong ngi, ryngkat bad ki khana” ula pynbna.
“Ngi dang thaw ia ka kolshor jong ka jingsengkam, ka kolshor da kaba shim ia ki sienjam kiba don jingma (risk), da kaba peit ia ki jingeh bad khmih ia ki kabu, khlem da shaniah tylli tang ha ki kam sorkar. Kadei shaphang ka jingtei ia ka jinglong jingman ha kaba kito kiba kwah ban sdang ia ki kam khaii pateng kin lah ban ioh ia ka jingkyrshan kaba ki donkam” ula ong.
U Myntri Rangbah ula pynshai ruh ba ka Meghalaya kala bei tyngka palat ia ka T.1,700 Klur ha ki jingsengkam lyngba ki prokram kum ka PRIME Urban, PRIME Rural, PRIME Collectives, CM Elevate bad ki sienjam ban hikai pyntbit. Jingkyrshan ia ki Self-Help Group (SHG), ula ong, kala kiew na ka T.30 Klur hashwa ka 2018 sha palat ia ka T.1,000 Klur mynta, ha ryngkat bad ka jingkynshew tyngka ha ki Food Processing Unit, PRIME Hub bad ki jingtei ha ki thaion nongkyndong.
Haba pynkynmaw ia ka jingkhun ka jongu kum u nongsenkam uba dang samla ha ki snem 1990, u Conrad ula ong ha ka jingshem ka jongu ula lah ban pynwandur ia ka polisi kaba ula lamkhmat mynta.
“Wat tang i kyntien jong ka jingpynshlur kan long kaba kit jingmut bha- hynrei kam shym la don satia. Ba dei kane, ngi kwah mynta ba ki nongsengkam kin don ia ka jinglong jingman bad ka jingbtin lynti kaba ngam shym la ioh” ula ong.
U Sangma ula iaroh ruh ia ka SELCO Foundation kaba la trei borbah ban kyntiew ia ki Rural Health Centres da ka Solar Energy. Ula pynapw ba T.18 Klur la pyniaid lyngba ka jingiatreilang ka MBMA–SELCO kaba kynthup ia ka jingai ram, ka subsidy kaba 25% na ka SELCO, ka Grant na ka MBMA bad ka jingnoh synniang na ki nongsengkam.
Kiwei kiwei ki nongkren ha kane ka jingialang plie ki kynthup ia u Dr. Harish Hande, CEO jongka SELCO Foundation, u Sampath Kumar u Principal Secretary, u Dr. Vijay Kumar D uba long u CEO ka MBMA, ka Saloni Verma, Executive Director jongka PRIME bad Minha Riyaz Khan, Project Lead jongka PRIME Rural.
Ha kane ka sngi kaba nyngkong la sakhi ia ka jingsoi ia ki MoU, ka jingpyllait ia ka PRIME Rural B-B Catalogue, ka jingsam ia ki Cheque sha ki nongioh jingmyntoi na ka MBMA–SELCO, ka jingai jingithuh ia ki dkhot jong ka PRIME bad kiba iadonbynta lang.
Ha ka sngi ka baar yn pynlong ia ka Networking Workshops, UDYAM Onboarding, ka jingrejistar ha ki kam khaii bad ka rukom song ia ki mar bad ka jingpyninam ia ka kolshor da ki nongsnegkam.
Ia ka RURALPRENEUR ’25 yn pynlong ha ka 19–20 tarik u Nailar ban rakhe ia ka jingsengkam ha ki thaoin nongkyndong ban pynkhlain ia ka kam khaii pateng jong ka jylla Meghalaya.
