Sohra, Jymmang 11: Ka jingleit jngohkai kynhun da ka bus sha ka jaka khlaw kaba hap ban hiar bun meter shapoh riat, kala sei pyrthei ia ka jingiatreilang kaba phylla hapdeng u briew bad ka mariang ha Jylla, kaba pynkha ia ki jingkieng jri (living root bridge) kiba niar eh ban shem. Ka Sohra Retreat ba arsngi jong ka Sorkar Meghalaya ka dei ka kabu kaba biang eh ia ki nongthaw ain jong ka Jylla ban pdiang ia ka jinglong ba bha jong ka mynnor haba khmih jngai ia ka lawei.
U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma ha ryngkat ki dkhot ka Kynhun Myntri kynthup ia ka Myntri ka koit ka khiah Kong Ampareen Lyngdoh bad Myntri ka PHE Marcuise N Marak lem bad ki Heh Ophisar na ki Tnad bapher bapher, kila mih leitkai da k abos bad iaid kjat sha ka shnong Siej, kaba hap hapoh Shella Bholaganj Block, East Khasi Hills, ban leit jngoh ia ka Jingkieng Jri ha ka thain.
Kane ka jingleit jngoh ka dei shibynta na ka jingialang jong ka kynhun Myntri ba arsngi, kaba dang iaid ha Sohra.
Ka jingleit iaid kjat sha shnong Siej ka long ban leit peit ia ka Umkar Living Root Bridge bad ban iakynduh ia u Bah Hally War, u briew uba prat lynti bad thain ia kane ka jingkieng Jri.
Haba kren ha kane ka jaka, u Myntri Rangbah ula pynbna ia ka jingkut jingmut jong ka Sorkar ban pynneh pynsah ia ka riti dustur bala rim bad ban pynjanai ia ki jingtei ba kongsan ha ka thain.
Haba kren sha ki nongshongshnong, u Myntri Rangbah ka Jylla u la pynpaw ïa ka jingdonkam jong ka Jri, kaba la long ka bynta kaba kongsan jong ka kolshor ka thaiñ la palat 300 snem.
Kane ka jingkieng kaba kyrpang, kaba la shna da ki kpa tymmen jong ka shnong, ka dang long ka dak jong ka jingstad ban tei jingtei kaba neh bad ka jingroi jingpar kaba la pynlong da ka imlang sahlang..
“Ka jingstad jong ki kpa tymmen jong ngi ka la pynlong ia ka jingthaw ïa kane ka jingkieng kaba itynnad bad kaba treikam,” u la ong haba bynrap, “Ka long kaba phylla kumno ka imlang sahlang ka la ïatylli ban pynneh pynsah ïa kane ka dustur, ban pynthikna ba ki pateng kiba dang wan kin nang pyniaid shakhmat ia ka kam.”
U Rangbah Shnong uba dei ruh u briew ba don ha lyndet ka jingshna ia kane ka jingkieng Jri ha shnong Siej, Bah Hally Way, ula sdang ban thain ia kane ka jingkieng naduh ka por ba u dang khynnah bad ula shakri ia ka shnong kum u Rangbah Shnong la jan 40 tylli ki snem.
Haba kren shaphang ka jingaiti ha ka jingim jong u ban pynneh pynsah ia ka jingtei, u la ong, “Ha ka rta kaba 10 snem eiei, nga la iohi ia ka jingeh kaba ki briew ki iakynduh haba ki iaid lyngba ia ka wah. Ka la paw shai ha nga ba dei ban leh ia kaei kaei kaba neh bad kaba skhem. Ka jingmut ka la wan na ki kmieieid ki kpaieid jong nga, kiba la ïasam ïa ki khana shaphang ka jingkhlain jong ki thied dieng jri.”
U Myntri Rangbah u la iaroh ia ka jingpyrshang kaba dang iaid shakhmat ban pynneh pynsah ia katei ka jingkieng bad kubur ia ki jingeh kiba ki paidbah ki iakynduh ha kaba pynneh pynsah ia kane ka buit shna jingkieng kaba la rim bha.
“Kane ka projek ka pyni ia ka jingiaishah bad ka jingaiti kaba donkam ban thaw ia kaei kaei kaba lah ban neh slem. Ka long ka jingpynshisha ia ka jingstad kaba la hiar pateng la pateng,” bynrap u Myntri Rangbah.
Ha kane ka jingleit iuhkjat ha Siej, u Myntri Rangbah ula pynbna ruh ia ki project kam pynroi ba thymmai ban pynjanai ia ki lad pyniaid ha ka thain, kynthup ka jingshna ia ki surok ba thymmai bad ka jingkyntiew kyrdan ia ki Iingskul.
U Myntri Rangbah ula kren ruh shaphang ka jinglah ban kyntiew ia ka kam jngohkai pyrthei ha kane ka thain.
Ki trai shnong kila pyntip ba kumba 10,000 ngut ki nongwan shangkai ki ju wan manla u snem ban jngoh ia kane ka jingkieng Jri ha Siej.
