Itanagar, Jylliew 2: Ka National Human Rights Commission (NHRC) kala shim da ka suo motu halor ka jingmih ki khubor ba kynnoh ba ka don ka jingpynkhein ia ka hok long briew man briew ha kaba iadei bad ka jingthmu ban shna ia ka 11,500 MW Siang Upper Multipurpose Project (SUMP) ha Arunachal Pradesh.
Ka Commission kala aid a ka notis sha u Chief Secretary jong ka jylla bad ruh sha u Director General of Police, da kaba dawa ïa ka kaiphod kaba bniah hapoh ar taiew.
Hadien ka jingmih ha ki lad pathai khubor ha ka 23 tarik u bnai Jymmang ia kaba la pynpaw da ki paidbah jong katei ka thain halor ka jingthmu ban shna Dam ha ka Siang District da kaba kdew ïa ka jingtieng ïa ka jingshah pynkynriah jaka, ka jingpynjot ïa ka mariang, bad ka jingma ïa ki jingim jong ki trai ri trai muluk. Ka kaiphod ka la kdew ruh ïa ka jingbuh ïa ki pupit ka Central Armed Police Forces (CAPF) ha katei ka thaiñ kala buh ka jingsngewkhia ia ki paidbah.
Shuh shuh ka Commission kala ong ba lada ka jingmih ha ki lad pathai khubor kadei kaba shisha, kin sa wanrah ia kane ka mat jong ka jingshah pynkhein ia ka hok longbriew manbriew.
Kane ka jingiakhih kala nang ioh jingkyrshan ha kaba ha ka 23 tarik u Jymmang kumba 400 ngut ki briew kila ialum lang ha ka shnong Beging hapoh ka jingialam ki nongtrei human rights bad ka Siang Indigenous Farmers Forum (SIFF) bad kumba 30 tylli ki seng trei mon sngewbha bad ki civil society organisations na kylleng jong ka ri India kila ai ka jingkyrshan.
Kine ki nongiakhih kila dawa ruh ban weng noh mardor ia ki pulit CAPF na Siang, Upper Siang, bad na East Siang districts, kumjuh ruh ban weng noh ia ki tiar sam thliew na ka bynta kane ka project ha Beging bad dei ruh ban ai ka jingkular paidbah na ka sorkar Arunachal Pradesh bad ba ym don kiwei pat ki kam kiba ïadei bad kane ka Dam ne ka pre-feasibility report (PFR) kin ïaid shakhmat khlem ka jingmynjur laitluid, shwa, bad ba la pyntip lypa jong ki paidbah ba shah ktah.
Hapdeng ka jingkiew jong kiba pyrshah, ki bor pyniaid kila ujor sha ki pulit pyrshah ia kito ki nongialam kiba pyrshah ne ki anti-dam campaigner bad ia legal adviser ka SIFF u Ebo Mili, d kaba kynnoh pyrshah ia u ba u la ialam ia kane ka jingiakhih ba long beain kaba la long ha ka 22 tarik u bnai Jymmang. Halor kane u Mili u la jah rngai shipor, kaba la pynlong ïa ki nongkyrshan ban sngewkhia.
Ha ka 31 tarik u Jymmang u Mili u la mih pyrthei, da kaba pynthikna ba u la shngaiñ hadien ba u la leit rieh tngen ha kawei ka ktem jong ka GREF hadien ka jingtwa khyndew ha ka thaiñ Shi-Yomi’s Tato. U la pynshai ruh ba hap ban switched off ia ka phone jong u ban lait na ka jingshah peitsiar ia ka jingdon jong u ha Beging.
Ki nong shong shnong jong ka shnong Beging kila kyntait ruh ia ka jingkam jong ki bor pyniaid district, da kaba pynskhem ba u Mili um shym la pynkhih ne ïalam ïa kino kino ki kam be-aiñ.
Ia kane ka jingthmu ban tei ia ka Siang Upper Multipurpose Project, la thmu ban ai sha ka National Hydroelectric Power Corporation (NHPC), hynrei kila mad ia ka jingpyrshah na ki paidbah kiba dei ki riewlum, ki nongiada mariang bad ki kynhun ba iada ia ka hok kiba la kynthoh ba kane ka buh jingma ia ka mariang.