Shillong, Risaw 20: Ka Hynniewtrep Integrated Territorial Organization (HITO) kala dawa ia ka jingtuklar jong u Myntri kam pohiing ka ri u Amit Shah halor ka jingkynnoh ba kala don ka jingpynkhein ia ka hok longbriew manbriew ha ka thain khappud jong ka Assam-Meghalaya hadien ba kala don ka jingiakynad bad dei ban shimkhia mardor ban pynneh ia ka shongsuk shongsain ha katei ka thain.
Ha ka shithi kaba la phah sha u Amit Shah lyngba u Lat ka jylla hynne ka sngi Nyngkong, ka HITO kala ong “Ngi kyntu ban shimkhia mardor ia kane ka mat da ka jingsngewkhia bad ban leh kham kloi namar ka jingdonkam kyrkieh. Ka long kaba donkam ban shimkhia mardor ym tang ban pynneh pynsah ia ka shongsuk shongsain hynrei ban ai ruh ia ka hok bad ia ka jingpynbeit kaban neh slem na ka bynta baroh ki jaidbynriew kiba la shah ktah kiba shong ha ka thain khappud jongka Assam-Meghalaya”.
Ka jingiakynad bad jingiakjia pud hapdeng ka Assam-Meghalaya kala sdang naduh ka por ba ka Meghalaya kala ioh ia la ka jong ka jylla bad kane ka jingiakajia pud kala sdang naduh u snem 1971 ha kaba kala mih ka jingiaumsnam, ka jingduh ia ka jingim briew bad ka jingshah ktah ka ioh ka kot jong ki nongshong shnong ha khappud kiba na kitei ki ar tylli ki jylla. Watla kala don ka jingiakren hapdeng ki sorkar jylla, kane ka mat kadei kaba ym pat lah ban pynbeit, ha kaba ka sorkar Assam kala wan kyntur ia u pud u sam ka jylla Meghalaya bad pynthud ia ki nongrep ka thain ban leit rep leit riang.
Ka HITO kala kynnoh ia ka sorkar Assam ba kala iarap ban don ia ka jingkyntur pud bad ai nuksa ia ka jingjia hapoh Langpih ha u snem 2009 bad ka jingjia ha Mukroh ha u snem 2022. Kala kynnoh ruh ba ka Sorkar Assam kala iarap ia ki jaidbynriew Karbi bad pynthud ia ki nongrep ka jylla Meghalaya ban lei tot kba bad kane kadei ka jingpynkhein ia ka hok longbriew manbriew, kaba lam sha ka jingktah jur ia ka kamai kajih.
“Watla kala don ka jingkular na u Myntri Rangbah ka Assam u Himanta Biswa Sarma, uba la pynpaw ia ka jingiengskhem ban tehlakam ia ki jingiakajia bad jingiakynad, hynrei kine ki jingpynthikna ki jongu kila paw ba kim shym la treikam satia. Ka jingdon ki lehnoh Karbi ban pyndik bad pynthud ia ki nongshong shnong kam dei tang kaba be-ain hynrei ka jingpynkhein ia ki nongrim jong ka riti synshar ka ri. Kum kitei ki jingleh kim dei satia ban lait na kano kano ka jingtohkit bad kito kiba donkti la kidei ki myntri sorkar, ki heh ophisar ne ki pulit kidei ban shim ia ka jingkitkhlieh halor ka jingleh bym dei ka jongki” kala dawa.
Ka HITO kala pynapw ruh ba ki jaka jong ki jaidbynriew Hynñiewtrep kidei kiba la pynskhem bad la thoh kum ki kyndon ha ka Instrument of Accession bad ka Annexed Agreement jong ki Khasi States— ka jingiatehkular kaba ka Sorkar India kam shim la burom satia watla ka ri India kala kynjoh mynta la palat 75 snem.
“Kane ka jingkyntait bad jingpynkhein ia ka hok longbriew manbriew kala lam sha ka jingbteng ban ym ai ia ka hok jong ki paid Hynñiewtrep bad ki khlieh nongsynshar ki jongki, kiba la shah pynduh ia ka hok bad ia ka bor synshar” kala bynrap.