Shillong Jylliew 09: U Myntri ka tnad Jngohkai Bah Paul Lyngdoh hynne ka sngi Nyngkong ula ong ba baroh kiba la donkti ha kaban pynthohbria bad pynbudnam sniew ia ka jylla Meghalaya kin sa shah pynngat ha ki kyndon jong ka ain.
Kane ka jingkren ka jongu kadei hadien ba ki pulit ka jylla kila iohkem ia ki 4 ngut ki briew kiba la donkti ha kaban pyniap ia u Raja Raghuvanshi ha Sohra kaba kynthup lang ia ka jingshah kem ka kurim ka jongu ka Sonam Raghuvanshi.
“Ha kaba iadei bad katei ka kam thombor, ka jingbishar ki lad pthai khubor bad ka jingawang ktieh kaba la maitphang da ki katto katne ki News Channel, ka sorkar jylla lyngba ka tnad pulit kala dep rejistar ia ka Ejahar bad ngin sa iaid shakhmat ruh bad ki lynti jong ka ain ban pynthikna ba kine kiba pynthohbria ia ka dur jong ka Meghalaya kin shah pynshitom katkum ka ain” ong u Bah Paul Lyngdoh haba iakren bad ki lad pathai khubor.
Ula ong, baroh ki jaka jngohkai ha ka jylla ki dei kiba shngain bad ka jingjia jong ka jingshah pyniap u Raja Raghuvanshi kadei ka jingjia kaba la jia ha ka sien kaba nyngkong eh kaban jia hapoh Sohra.
“Kam shym la don kano kano ka jingjia ba ki nongjngohkai kin shah shoh, hynrei lada ki briew ki wan shane da ka jingthmu ban pyniap iano re iano, kumno ngi tehlakam ia kata ba kan ym jia bad kitei kidei ki shijur kiba la dep ban ia kyntiew kurim kila wan ‘Honeymoon’ shane. Kumno ngin buddien ia ka leit ka wan ka jongki haba kila kyntait ruh ban shim ia ka jingshakri na ki Guide ne ki nongialam lynti” ula ong.
Ula ong ruh, ba ka rukom pathai khubor jong ki National Media kadei kaei kaei kaba ka sorkar jylla kala khmih bha.
“Kila sdang ban leh ia ki kam bishar lyngba ka kam pathai khubor ka jongki ha kine ki shi taiew tam bad ha ka jingshisha ki bahaiing bahasem jong kitei ki longiing kila kynthoh pyrshah ia ka jylla Meghalaya bad kala don ruh ka jingjia ba kala don ka jingpynshit ba kidei ban kput kylla ia ki nongshong shnong kiba na ka jylla Meghalaya”.
Ula ong ba ka sorkar kan sa khmih bniah ia ka jinglong jingman baroh bad ban kyntiew ia ka Standard Operating Procedures (SOP) na ka bynta ka jingshngain bad jingiada ia ki nongjngohkai.
Ha kaba iadei bad ka jingkylli ban buh ia ki kor CCTV, u Bah Paul Lyngdoh ula ong, “Ai ba ngan pynkynmaw ia phi ba ki nongjngohkai ki wan shane ban lehkmen bad ka mariang, ban don ia ki khyllipmat kiba shimet, kine ki shi kurim kila wan ‘Honeymoon’, kumno ngin pyndait ia ki CCTV kat shaba ki leit? Hato ma ki kin sngewtynnad ia kata. Ka long kaba lah ia ngi kum ki briew ban buh ia ki kor CCTV ha kylleng ki jaka kiba long riat, hynrei ka long pat mo kaba da donkam haduh katta katta”.
U SP ka East Khasi Hills u Bah Vivek Syiem ula ong ba la bthah ia ki Homestay, Hotel ban buh ia ki CCTV namar ba ki long kiba ai jingiarap bha. “Ki iarap bha khamtam ha ki jaka kaba ki briew ki tuid bha hynrei kan ym long pat kaba lah haba peit ia ka jingiar jong ka jaka, ka jingwad kaba la pynlong kala long palat ia ka 150 sq kms, kam long kaba lah ha katei ka jaka kaba long riat wat ban don ruh hapoh ka nongbah. Ngi dang shen ngi lah buh 300 tylli ki Camera lyngba ka Smart City, kumta phi lah ban mutdur ba ia ki riat ki lum ban buh ia ki kor CCTV kat haba don. Ngi lah ban kyntu bad bthah ia ki Homestay bad ki Hotels ha kaba ka jingwan ki briew ka jur bha. Ka long kaba iarap bha”.
Ha kaba iadei bad ka jingujor ejahar, u SP ula ong, “Ki don ki briew kiba nangne, kiba leit pule shabar, namar kila don ki briew kiba la ong, ba dei ban leh eiei ia ki briew kiba nangne kiba don pat shabar. Nga kwah ban iathuh ia phi, ngi lah shim ‘suo motu case’ pyrshah ia utei u briew. Sa kawei ka ejahar kala mih pyrshah ia ki briew kiba la shna ia ki khana thok bad ialam bakla. Nga kyrpad ba kim dei ban ai ia kano kano ka rai, ne ban pynkut hi dalade, bun ki briew kila thaw bad mutdur hi bad ki briew kiba la iaid syndon palat pud, ngi lah shim ia ka case (pyrshah ia ki)”.
Hashwa kane, u Bah Paul Lyngdoh ula ai khublei ia ka Meghalaya Police bad ia ki paidbah ka Meghalaya namar kila sngew kumba lait na ka jingkhia ka jingmut jingpyrkhat, hadien ba ki pulit kila lah ban lap ia ka daw jong kane ka jingjia bad ka jingshah pyniap u Raja Raghuvanshi
“Kumba nga lah dep ong ha kine ki khyndiat sngi, ngi ai ka jingshaniah kaba tylli ia ka tnad pulit kaba lah jong ka jylla hapoh ka jingialam jong ka DGP bad u SP ka East Khasi Hills bad kane ka jingskhem jingmut kaba ngi lah pynpaw paidbah dang ha kato ka sngi, mynta ka sngi kala urlong bad kadei ka jingjia kaba shai kdar ba ka kynthup ia ka jingieid hapdeng jong ki lai ngut ne ka ‘Love Triangle”.Kadei ruh ka jingjia ba kaba donkti hakhmat eh kala pyndonkam ruh na ki nongpyniap briew kiba la siew da ka dor ne Contract Killer na ka bynta ban pyniaid shakhmat ia kam sniew ka jongka” ula ong
“Ka jylla bad ki pulit ki iengskhem. Ngi ai khublei ia ka Special Investigation Team (SIT), Mountaineering Association, Rock Climbing Association, ki nongshong shnong ka Sohra, ki lad pathai khubor, ba wat hapdeng jong ka jingeh jong ka jinglong jingman jong ka jaka kaba long riat bad ka jingwan jong ka aiom slap, ngi la lah ban lap ia ka metiap jong u lanot” ong u Bah Paul bad ka bynrap, “Wat hapdeng katei ruh, katei kajuh ka longiing longsem kala kynthoh ia ka Meghalaya Police ba kam long kaba biang, kim lah ban iaid shakhmat bad ka kam tohkit hynrei ha ki 7 sngi, ka SIT kala lah ban lap ia ka jingshisha baroh”.
U Bah Paul ula ong ba ka Meghalaya kan iai bteng ban pdiang ia ki nongjngohkai na kylleng ki bynta jong ka ri bad wat ia kiba wan nabar ka ri ruh.
“Ngin bteng ban leh ia katei. Hynrei ngin pyndonbynta lang bad ki kynhun ka jylla kiba donbynta ha ka kam jngohkai ban pynthikna ban kyntiew ia ka jinglah ka jong ngi bad ban tehlakam ia kino kino ki jingjia”.
Halor ka jingkylli balei yn shim la don ki Guide ne nongialam lynti ban synran ia kitei ki shi kurim, u Bah Paul Lyngdoh ula ong, “Mynta la lah ban pynishisha khlem kano kano ka jingartatien ba kitei ki shi kurim ki nongjngohkai kim shym la pdiang ia ka jingshakri na u ‘Guide’ bad ha ka jingshisha kila kwah ban leit hi ha la ka jong ka mon bad kumta ka jylla kam lah ban pynbor ban shim ia ka jingiarap ne synran na u Guide, hynrei ka jingshakri kadei kaba la don lypa lada ki briew ki jied hi ia katei”.