Wanrah u CM ia ka mang tyngka ba duna T.2029 klur, dei ka ‘Mission 10’ ban kynjoh ia ka 10 billion US dollar economy

Shillong, Rymphang 21: U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma ha ka sngi Balang, ula wanrah ia ka Mang Tyngka 2024-2025 jong ka Jylla kaba duna T.2029 klur, kaba long kumba 3.83% jong ka Gross State Domestic Product (GSDP) haba niew ruh ia kane ka mang tyngka kum ka ‘Mission 10’-ka plan ban kyntiew ia ka ioh ka kot ka Jylla ba 10 billion US dollar hapoh u 2028.

Ka jingiohlum pisa baroh lang ka long T. 27,072 klur, ha kaba la mang ba ka revenue receipt kan long T. 23,515 klur bad ka capital receipt ka long T. 3,557 klur, ong u Conrad ha ka jingkren halor ka mang tyngka.

Haba pyllait noh ia ka jingshim ram ba T. 3,527 klur, ka jingioh lum pisa bala mang kan long T. 23,545 klur, ula ong haba bynrap ba ka jingmang ban pynlut ka long T. 27,072 klur, ia kaba ka revenue expenditure la mang T. 19,653 klur bad ka capital expenditure kan long T. 7,419 klur.

Ula ong ba ka jingsiew ia ka sut jong u snem 2024-2025 la mang ban long T. 1,236 klur bad ka jingsiew ia ka bai bam tynmen ka long T. 1,865 klur.

“Namar kata, nga wanrah ia ka mang tyngka u snem 2024-2025 kaba duna T. 2,029 klur, kaba long kumba 3.83 % jong ka GSDP” ong u Conrad.

“Nga kwah ba baroh ki dkhot jong kane ka Iingdorbar bad baroh ki Nongshongshnong ba kin kynmaw ia kane ka mang tyngka kum ka ‘Mission 10’-ka plan ban kyntiew ia ka ioh ka kot ka Jylla sha ka 10 billion US dollar. Ka jingkynjoh ia ka ‘Mission 10’ ha u 2028 kan iatyngkhuh bad ka jingdap 10 snem jong ka Sorkar MDA” ula ong.

U Myntri Rangbah ula kam ruh ba ka thong jong ka Jylla ka long ba kan dei kawei na ki 10 tylli ki Jylla ba hakhlieh duh jong ka Ri haba phai sha ka thong jong ka GDP bad SDG hapoh u snem 2032, kaba dei ka jingangnud bad kaba lah pat ban pynurlong.

“Ka Sorkar jong ngi kan pyrshang kat kaba lah ban pynurlong ia ka. Ka Meghalaya kan synniang sha ka thong jong ka ‘Viskit Bharat’ da kaba pynkiew iala ka GDP sha ka 10 billion US dollar hapoh u 2028. Kane ka dei ka juban lak ba nga la khlei sha u Myntri Rangbah Duh ka Ri Narendra Modi, shisnem mynshuwa. Nga ban biang ia kajuh ka juh ka juban lak ha kane ka Iingdorbar” ula ong haba bynrap “Nga kwah ban ai ia 10 tylli ki jingkular ki ban pynthikna ba baroh ki nong Meghalaya kin ioh jingmyntoi na ka jingiaid lynti ka Jylla ha ka roi ka par ha kine ki saw snem ban wan”.

Ula ong ba ka thong ban pynlong arshah ia ka GSDP bad pynlong ia ka Meghalaya ka 10 million US Dollar economy ka dei kaba la buh ia ka GSDP u snem 2022-2023 kum u snem sdang ia ka jingianujor, haba ka GSDP jong ka Jylla ka dang dei INR 42,697 klur lane 5.3 million UD dollar.

“Ka GSDP u snem 2024-2025 la antad ba kan kot T. 52,973 klur lane 6.6 billion US dollar. Ka jingnang kiew ba manla u snem hapdeng u snem 2023-2025 kala kot ia ka 11.4%. Kine ki jingkhein kila nang ai mynsiem bad pyni ba ka Jylla ka don ha ka lynti iaid kaba dei ban kynjoh ia ka thong 10 billion US dollar economy” bynrap u Conrad.

U Myntri Rangbah ula wanrah ruh ia gender budget bad ai ia ka mang tyngka ba T. 5,271 klur na ka bynta u snem 2024-24. Ka jingbhah pisa sha ki kam halor ka jinglong jingman ka mariang ka long T. 4,501 klur.

U Conrad ula ong ba ka mang tyngka na ka bynta ki samla kaba kynthup ia baroh ki kam ki ban leh na ka bynta ki samla kan long T. 2,853 klur.

Haba khein kongsan duh ia ka kam pule dangle, u Conrad ula ong “Nga la ai T. 3,539 klur ban pynkhlain ia baroh ki sienjam bala shim ha ka kam pule dangle ba kynthup ia T. 1,335 klur kum ka jingsiew tulop grant-in-aid”

Ula air uh T. 1,970 klur ban pynkhlain ia baroh ki lad ai jingsumar ha Jylla ba kynthup ia ka mang pisa ba T.173 klur na ka bynta ka MHIS.

U Myntri Rangbah ula air uh ia ka mang pisa ba T. 2709 klur sha ka kam shna surok bad ki jingtei, ka bording T. 1558 klur, ka primary sector-T. 1,670 klur, Urban sector-T.934 klur bad ka Drinking water sector-T. 905 klur.

U Myntri Rangbah ula ong ba ha une u snem ba mynta, ka pisa bala mang ban phah na ka SorkarPdeng ba kynthup ia ka bhah jong ki khajna ka Sorkar Pdeng, Fifteenth Finance Commission Grant bad ka bhah na ki Central Sponsored Scheme la khmih lynti ba kan kiew sha ka T. 18,168 klur na ka jngmang pisa ba T. 15,467 klur.

“Ka bhah jong ka khajna na ka Sorkar Pdeng la khmih lynti ba kan kiew sha ka T. 9,355 klur na ka bynta u snem 2024-2025 na ka revised estimate ba T. 8,471 klur jong une u snem, kaba pyni ia ka jingkiew ba 10%” ula ong haba pyntip ba ka jingpynmih pisa hi n aka Sorkar ha une u snem ka long T. 3,262 klur, kaba kiew haduh 23% na ki snem bala leit noh.