Shillong, Lber 05 : U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma ha ka sngi Balang ula wanrah ia ka mang tyngka ba duna T.1970 klur jong u snem 2025-26, kaba long kumba 2.96 percent jong ka Gross State Domestic Product (GSDP).
U Conrad ula wanrah ruh ia ka climate budget (mang tyngka halor ka mariang) u snem 2025-26 ba kot T.5,421 klur bad ka gender budget ( mang tyngka ban wanrah ia ka jingiaryngkat kyrdan hapdeng ki kynthei bad shynrang) ba T.6219 klur.
Ka jingioh lum pisa baroh lang ka kot T. 30,415 klur ha kaba ka revenue receipt la khein antad kumba T. 25,591 klur bad ka capital receipt ka long T. 4,824 klur, ong u Conrad haba kren halor ka mang tyngka.
Lait noh ka jingshim rai ba kot T. 4,788 klur, ka jingioh lum pisa la khein ba kan kot T. 25,627 klur, ula ong haba bynrap ba ka jingpynlut baroh lang la khein ba kan kot kumba T. 30,003 klur ha kaba ka revenue expenditure la khein kumba T. 20,556 klur bad ka capital expenditure ka long T. 9,447 klur.
Kat kum ka jingong u Myntri Rangbah uba bat ruh ia ka Tnad Finance, ka jingkhein ia ka jingpynlut baroh lang ka long T. 27,597 klur lait noh ka jingsiew ia ka ram kaba kot T. 2,406 klur.
U iathuh ba ka jingsiew ia ka sut jong u snem 2025-26 la khein kumba T.1,347 klur bad ka jingsiew bai bam tynmen ka long T. 1,824 klur.
“Nga, kumta, nga wanrah ia ka mang tyngka u snem 2025-26 kaba duna T.1970 klur, kaba long kumba 2.96 percent jong ka GDSP. Nga kwah ban pyntip ba kane ka mang tyngka ba dun aka dei kaba la lah ban pynneh haduh u pud ba 3.5%” ong u Conrad.
“Ha ryngkat ka mang tyngka ba pira, nga wanrah ruh ia ka mang tyngka halor ka Climate (jinglong ka suinbeng), Youth (samla), Gender bad SDG. Ka jingheh jong ka climate budget u snem 2025-26 ka long T. 5,421 klur, kaba kiew 20% na u snem 2024-25, ka Youth Budget ka long T. 3329 klur, kaba kit 16.6% , ka Gender budget ka long T. 6219 klur, kaba kiew da 25%” ula bynrap.
Haba buhthong ban pynlong ia ka Jylla Meghalaya kum ka Jylla kaba la roi ka par hapoh u 2032, u Conrad ula ong “Kane ka mang tyngka kan pyni ia ka lynti jong ka jingkiew shaphrang, ka jingpynkha kam bad ka jingpynjanai ia ka bha ka miat ki nongshongshnong”.
U Myntri Rangbah ula ong ba ha u 2023, ha ka por ba thaw ia ka Sorkar MDA 2.0, ngi la pynbna ia ka thong ban pynlong ia ka Meghalaya ka Jylla ba kynjoh ia ka ioh ka kot ba $10 billion bad kyntiew arshah ia ka GDP ka Jylla na ka T.42,697 klur sha ka T.85,000 klur hapoh u 2028.
Ka Ministry of Statistics and Programme Implementation kala mynjur ia ka jingkhein GDSP u snem 2023-24 ba kot T. 54,057 klur bad la antad b aka GSD u snem 2025-26 kan kiew sha ka T. 66,647 klur.
“Ka jingkiew ba shisien shisnem jong ka Jylla hapdeng u snem 2023-26 ka kot 12.7% bad ngi sngewskhem ban kynjoh ia ka thong u snem 2028” ula ong haba bynrap ba ka jingkhein ia ka jingphah pisa na ka Sorkar Pdeng sha Meghalaya la khmih lynti ba kan kiew sha ka T.20,568 klur ha u 2025-26, kaba heh ia ka revised estimate ba T.19,242 klur ha une u snem ba mynta.
“Kane ka jingkiew ka dei eh na ka jingkiew ka ioh ka kot ha ka Ri. Ka bhah na ki khajna ka Sorkar Pdeng la antad ba kan kiew da 10.5% sha ka T.10,900 klur ha u 2025-26, kaba kiew na ka T.9870 klur jong une u snem” ong u CM haba ai khublei ia u Myntri Rangbah Duh Narendra Modi uba pyniaid shakhmat ia ka jingkiew shaphrang jong ka Ri ha kine ki 10 snem bala leit noh.
U Conrad ula pyntip ba ka Sorkar jong u kala pyrshang borbah ban kyntiew ia ka jinglum khajna bad ong “Ka jinglum khajna na Jylla kala sakhi ia ka jingkiew kaba bun bha, kaba kot T. 4,041 klur ha une u snem, kaba pyni ia ka jingkiew ba kot 3 shah na ka T. 1450 klur ha u 2017-18. Nga khein antad ia ka jingioh lum khajna na Jylla kan kot sha ka T. 4226 klur ha u snem 2025-26, ba kynthup ia ka GST ba T.2094 klur, ka khajna na ka jingdie mar bad khaii ba T.1180 klur bad ka Excise ba kot T. 682 klur”.
Haba batai halor ka Meghalaya Mission 10 – ki 10 tylli ki kabu bad ki 10 tylli ki jingkular, u Conrad ula ong “Ban kynjoh ia ka thong jong ka GSDP, ngi donkam ia ka jingwan kynshew jong ki riew shimet ka ban kot la kumno kumno ruh a ka $1 billion, lane kumba T. 8500 klur”.
“Man ki nong Meghalaya bad man ki thain jong kane ka Jylla ba itynnad jong ngi ki dei ban ioh khein ia ki jingmyntoi na ka jingkiew ka ioh ka kot. Kumba ong u Abraham Lincoln “Ka jingaiti lut ka dei kaba lah ban pynkylla ia ki jingkular sha ka jingshisha. Ki 10 tylli ki jingkular jong ka Sorkar Jylla ki phalang ia kane ka jingaiti lut bad ngin kynjoh ia kine hapoh u 2032 haba ka Jylla ka rakhe ia ka Diamond Jubilee” ula bynrap.
Ha kajuh ka por, u Myntri Rangbah ula sam ia ka bhah mang tyngka ba T. 3654 klur sha ka Tnad Pule Puthi, kynthup ia T.2770 klur na ka pla pisa ka Jylla, ha kaba T.1403 klur kan dei ia ka tulop Grant-in-Aid bad T.170 klur ban pyntrei ia kiwei kiwei ki kam.
Ka jingai bhah mang tyngka ia ka Tnad Public Works Department (PWD) ka long T. 2873 klur, ka Tnad ka Koit ka Khiah T.2176 klur, ka Tnad bording T.1088 klur, PHE-T866 klur bad ka Tnad rem T.618 klur.
.){kind=link}