Shillong, Nailur 23: Haba bun na ki khynnah ki song ia la ki plakot ban leit beh sha la skul bad college, u Skemboklang Lyting ruh u song ia la ka plakot bad mih na iing dang kloi kum kiwei pat ki khynnah pule.
U ju iohsngew ia ka jingtied ki baje skul bad college bad sakhi ba ki khynnah ki mareh ban rung sha ki kamra skul ki jongki, hynrei u Lyting yn shu iaid nakhmat ban tied ia ka baje na kawei ka jingkhang sha kawei pat. Ka pla ka jongu ka dap da ki kot khubor bad kiwei ki tiar ka dei kaba la pynlong ia u ban khie ha ka por 5 baje mynstep, khnang ba yn lah ban die bad ban wanrah sha iing kumba T.300 ban kyrshan ia ka iing ka sem.
Ka iing ka sem jong u Lyting ka kynthup ia u kpa bad ka kmie, u kpa uba trei kum u nongshoh maw bad ka kmie kaba die jingdie ha surok bad 3 ngut shipara.
“Nga die kot khubor bad kiwei ki mar na Malki sha Nongthymmai man la ka step. Ka sngi jong nga ka sdang naduh ka por 5 baje mynstep bad kut pat ha ka por mynsngi” iathuh u Lynting haba iakren bad Ka Shlem.
Hadien ba la dep bamja, u Lyting u leit pat sha ka skul miet bad hadien kane, u leit ha ka college miet ban beh ia ka jingangnud ka jongu. Ha ka lynti iaid kum u khynnah pule, u Skhemboklang Lyting u leit ha ki skul miet bad college miet bad ha ka por mynsngi u hap ban trei ban kyrshan ia ka iing ka sem jongu bad ula leit da ka skul miet naduh ka por ba u shong ha ka Klas V.
Ula duh ban leit skul kumba 4 snem namar ka jingmad jingeh ha ka jingkyrduh pisa. Kumta ula iehnoh ia ka jingpule ha skul ha ka por ba u dang shong klas II, IV, V bad VI. Da kaba sngewthuh ia ka jingtlot ha ka nongrim, ula bteng ban leit skul biang ban shong ha ka klas V ha ka por ba u leit ha ka skul miet.
“Nga la sdang ban trei ha ka rta kaba dang rit, nga la trei ia ki kam kiba rit naduh ka jingsait iing bad sait kali, ban pynkhuid kper, ban dro bad kiwei kiwei. Haba nga la sngewkhlain, kumba 14 ne 15 snem, nga la trei kum u nongshoh maw bad nga la trei ruh kiwei kiwei ki jait kam. Ngam ju ong em ia kano kano ka kam kaba hap trei khia” ula iathuh.
Kawei na ka jingjia kaba la wanrah ia ka jingkylla ha ka jingim ka jongu kadei ha ka por ba ula shong ha ka klas X, ha kaba ka kmie ka jongu kala shitom bha bad kala shu thiahpang ha jingthiah.
Sa kawei ka mat kadei ha ka por ba don ka jingkhang dam kaba la long kaba eh bad jynjar bha ban pyndap pynbiang ia ki jingdonkam. Hynrei u Lyting um shim la ap khmih lynti satia ba kiei kiei ki jingjia kin sa nang kham biang ne ban ioh jingiarap. Ula bteng ia ka jingpule bad sdang trei shitom shuh shuh.
“Ha ka por khang dam, ym shim la don klas bad nga la trei bun ki kam. Ngam tip kumno ban shong ia ka ‘Online Class’. Ngam don ia kino kino ki tiar ban pyniasohlang bad ka long kaba eh shisha” ula pynkynmaw.
Hynrei ha kine ki khyndiat sngi, ka jingangnud jong u Lyting kala urlong ha kaba ula pyndep ia ka jingpule ka jongu na St. Anthony’s College bad ioh 72 percent marks ha ryngkat bad ka shim ia ka Philosophy kum ka ‘Honours’. Ki bor pyniaid jong ka college kila dap da ka jingkmen ia ka jingtrei shitom jong une u samla uba la don 26 snem ka rta bad kila pynkup burom ia u.
“La bthah ia nga ban ai jingkren ha ka Convocation hakhmat ki palat 2000 ngut ki samla pule bad ki nonghikai. Nga dap da ka jingsngew sarong, namar ngam shim la ioh bat ia kano kano ka kyrdan, hynrei nga dei tang uwei u khynnah pule uba la ioh 70 percent tam ka marks,” ula ong.
Ka long kaba sngewsih pat ba ka kmie ka jongu kaba la trei shitom bha ban kyrshan ia ka iing, kala khlad noh ha ka por ba u Lyting u dang pule ha ka 3rd Semester bad kam shym la ioh ban sakhi ia ka jingjop jong u khun.
“I Mei ila khlad noh ha kine ki khyndiat snem namar ka jingpang Cancer” la pynkynmaw u Lyting.
Watla une u smala ula leh bha ha ka jingpule ka jongu, hynrei un ym pat bteng shuh ia ka jingpule ia mynta hynrei un shim ia ka jingkitkhlieh ban kyrshan ia ki para ha ka pule puthi, kaba dei ka jingkular kaba ula khlei ha la ka kmie.
“Ngan ym leit pat leit pule ha ka skulbah. Nga kham kwah shibun ba u para shynrang jong nga yn leit pule ha ka skulbah, uba la pass lang bad nga. Nga lah kular ia I mei jong nga bad ngan kyrshan pisa na ka bynta ka jingpule jong ki ar ngut ki para kynthei ki jong nga” ula ong.
U para shynrang jongu mynta u dang leit ban pule ia ka Master ha North-Eastern Hill University (NEHU), katba ki para kynthei ki dang pule ha skul.
U Lyting ula ong, ba ha baroh shi lynter ka jingim ula bteng ban pule haba u ioh ia ka lad kaba biang. U ieid ia ka jingkheiñ tangba ym shim la lah pat ban ioh marks shibun namar ka jingkhia palat ka kam kaba u trei, kumta ula shim noh da ka Philosophy.
“Ha ka Philosophy, nga long uba donbok ban shem ia ka jingphylla jong ka jingim, jingpyrkhat pyrdain ki briew ha ka pyrthei. Ngan ym iehnoh ha ka jingpule ka jong nga.
Ngan sa leh ia ka Master, haba nga ioh ia ka por bad ka lad kaba dei. Nga don ia ka jingkular kaba nga dei ban bat….” pynpaw u khynnah uba dang shu kylla rangbah kham shakhmat ban ia ka por ka jongu.
Ha kajuh ka por, ula buh ia ka mat ban kdew ba ka jinglong jingman ka jongu kala buh ia u ha kata ka rukom ha kaba ym don ia ka lad hynrei tang ban trei shitom. Ka jingangnud ka jongu kadei ban long uba suk, trei shitom, ban kyrshan ia ka iing bad ban im ia ka jingim kaba biang. Nalor kata, ula iathuh ba um shim la don satia ruh ia ka Social Media Account haduh mynta namar ba ym don por ia ka.
Ia mynta u Lyting pyniaid ia ka dukan rit kaba die um bad u kwai ha Malki, hynrei u don pat ia ka jingangnud ban don ia ka dukan heh ha kawei ka sngi ban pynheh ia ka kam khaii ka jongu.
U Lyting ula kyntu ruh ia kiwei ki samla kiba mynta, da kaba ong, “Long kiba iai shah, ki kam kiba bha ki wan jia ha kito kiba bteng ban trei shitom bad kiba don ka jingngeit kaba skhem ha u Blei”.
