Shillong Nailur 14: Ka Sorkar Jylla kala pynkhreh iaki sienjam ban pyniaid ïew ia ki waiñ ka jylla kiba la shna na ki soh namar ka ngeit skhem ba ka don ka lad ban kyntiew ia ka jingseng kam lajong bad ban thaw ia ki lad ban aikam aijam ha ka jylla. Kawei na ki sienjam kadei ban buh ia kine ki waiñ kiba pynmih na ka jylla ha ki dukan kiba don ha ki jaka jngohkai khlem da donkam iaka lisen.
U Mynti Rangbah ka jylla u Conrad K. Sangma hynne ka sngi Palei, ula ong ba ka sorkar kala pynkhreh iaka policy ban kyntiew iaki karkhna shna waiñ da ki soh kiba don ha ka jylla bad ula ong ba ka Sorkar kala pynkhreh iaka polisi kaba kyrpang kaban kyntiew lang iaka kam jngohkai, ka rep ka riang, ka jingseng kam dalade bad ka jingthaw iaki lad aikam aijam lyngba ka jingkyntiew ia ki trai jylla kiba shna waiñ da ki soh ki pai.
Haba kren ha ka jingplie ia ka North East Wine Incubation Centre ha Mawdiangdiang, u Myntri Rangbah ula ong “Ngi kyrmen skhem ba ha kylleng ki jaka jngohkai, ki dukan kiba don ha ki jaka jngohkai, wat lada kim dei ki dukan die kyiad, ia kitei ki waiñ lah ban ioh na ki katto katne ki jaka jngohkai khnang ba ki paidbah kin ioh ban thied ia kitei ki waiñ kiba la shna hi da ki briew na kane ka jylla, kumta phin ym donkam iaka lisen ban die iaka waiñ kaba pynmih na ka jylla. Kum kane ka polisi ka long kaba donkam bad ngi pyrshang ban iakren bad baroh kiba iadonbynta ban pynthikna ha kaban lah ban pyniaid beit pyniaid ryntih ia kane”.
Ula pynkynmaw ruh ia ka por ba ula ioh iaka waiñ sohtrun kaba la shna hi, kaba la don iaka jingthoh bad thep pat hapoh u bilor beer, kaba la pynmih iaka jingmut ban shim ia ki sienjam ban kyntiew iaki nongshna waiñ kiba tbit bad kiba la ih ha ka kam ryngkat bad ka rukom pynitynnad ia ka jingsong ia ki.
“Watla kam shym la don ka jingsong kaba itynnad, hynrei ka waiñ kaba don hapoh u bilor ka long kaba kyrpang. Kane ka jingshem, ryngkat bad ka jingiakren bad ka jingkhmih bniah kala ialam sha ka pyrkhat pyrdaiñ ba ka don ka kabu kaba biang tam ia ki karkhana shna waiñ da ki soh ha ka jylla” la ong u Myntri Rangbah ka jylla.
“Kane ka kam kaba ngi leh baroh, kadei kaba don jingiadei bad ka tnad jngohkai, ka rep ka riang, bad ka jingthaw ia ki lad aikam aijam. Kadei ka kabu ban plie iaka jingkhang jong ka lad kaba la shu iehshrah baroh shi katta” ula ong.
U Myntri Rangbah ula pynapw iaka jingkongsan ban don iaka rukom treikam, ka polisi bad ka jingai jingkyrshan ia ki nongshna waiñ ka jylla. Kane ka sienjam kam long tang na ka bynta ban kyntiew ia ki karkhana shna waiñ hynrei kan ai jingmyntoi ia ki nongrep, nongjngohkai bad ia ki nongseng kam lajong kiba don ha ka jylla.
Ula pynpaw iaka jingthrang ban pynlong iaka jylla Meghalaya kum ka nongbah jong ka jingshna ia ka waiñ na ki soh hapoh jong ka ri bad ula pynpaw ia ka jingkyrmen kaba skhem ban pynurlong ia katei ka jingthmu da ka jingiatreilang bad baroh kiba iadonbynta.
U Myntri Rangbah ula pypaw iaka jingkyrmen ba ka Wine Incubation Centre kan long kum ka rynsan na ka bynta kito kiba angnud ban pyndonkam ia ki tiar ki tar bad ia ka sap ka phong bad ka buit thymmai bad ka jingkiew ka ioh ka kot lyngba ka jingshna waiñ.
Ha kaba iadei bad ka jingsngewkhia ha kaba iadei bad ka jingai lisen bad ka jingpyniadei bad ki nongshna waiñ, u Myntri Rangbah ula pynthikna ia ki paidbah ba ka jingshim ia ka bai lisen kan long kaba duna dor bha bad ula pyntip ba ka sorkar ka dang don ha ka lynti ban pyniaid beit pyniaid ryntih ha kaba iadei bad ka rukom rejistar ban plie lad ban poi sha ki nongshna waiñ kane ka jylla.
Ka jingplie ia kane ka Wine Incubation Centre, kadei kaba nyngkong eh haka thaiñ shatei lam mihngi, la wan ban iadonlang ka Myntri ka rep ka riang ka Kong Ampareen Lyngdoh, u Myntri ka tnad Excise u Bah Kyrmen Shylla bad kiwei kiwei.
