Shillong, Nailur 17: Ka jingjaw um kaba malu mala ka lah ban pynmih ia ka duriaw ka dei ka kyntien kaba ka kong Lakmen Mary Nongkhlaw, ka kmie jong ki arngut ki khun, kala pynshisha ba kam long kaba bakla, namar da ka jingshimkhia marwei kala pynlong ia ka shnong baroh kawei ba kan dap kan biang ia ka um bad ban lait na ka jingtyrkhong.
Kane ka longkmie kadei na ka shnong Kyrdemkhla, East Khasi Hills District ha kaba ki nongshong shnong ki hap ban ïaid da ki Mile sha ki wahduid bad ki wah ban tong um ne ki hap ban ïeng da u lain uba jrong bha ban rah um, tang ha kine ki khyndiat snem kiba la leit.
Ka Kong Nongkhlaw, kala iathuh ba ka shnong jongka kadei ka jaka kaba ki paidbah ki mad ia kiba bun ki jingeh ban ioh ia ka um kaba khuid bad kaba shngain ban dih bad ban pyndonkam ha kaban sait ban khlieh ne ban shet ban tiew.
“Mynshwa, ngi la hap ban iaid kumba 1 Km ban leit tong um dih. Ngi hap ban ieng lain uba jrong, tang ban ioh um shi borti ha shnong jong ngi. Na ka bynta ban sait jain, ngi hap ban iaid kjat kumba 1 – 2 Km sha ka wah kaba jan tam bad kam dei tang ba ka jngai bad kaba don jingma ruh”, kala ong.
Halor ka jingiohi ia katei ka jingeh kaba mad da ki nongshong shnong kaba man la ka sngi, kumta ka Kong Nongkhlaw kala shim ia ka jingkitkhlieh halade. Kum ka Secretary jong ka Village Employment Council naduh u 2016 kala pynwandur iaka lynti treikam ne Road Map.
Nyngkong kala pynshlur ia ki nongshong shnong ban thung dieng. “Nga la pynlong ia ki prokram thung dieng man la u snem bad ngi la lah ban thung 16000 tylli ki tynrai dieng haduh kine ki sngi”, la ong ka Kong Nongkhlaw.
Hadien kata kala shim ia ka jingpyrshang bad kala pynshlur ia ki nongshong shnong ka Kyrdemkhla ban shna ia ki jaka pynlang um bad sdang ban pynkhie im ia ki tyllong um bad kala shna ruh ia ki Check Dam.
“Katba dang iaid ki por, ngi la lah ban shna 5 tylli ki tanki pynlang um, pynkhie im biang ia ki hynriew tylli ki umpohliew ban ngi la shna ruh 4 tylli ki Check Dam ha ka shnong jong ngi” la ong ka Kong Nongkhlaw.
Namar kitei ki jingpyrshang baroh, kumta ka shnong suki suki kala sdang ban dap ban biang ha ka umbam umdih bad ki nongshong shnong kila lah ban aiti khambun shuh shuh ia ka por jongki bad ka iing ka sem jongki ha ka jaka ban pynlut bun ia ka por ha kaban leit tong um na ki jaka kiba don sha jngai.
“Mynta ngi la don ki kor um ha ki katto katne jaka ha ka shnong jong ngi bad kane kala pynsuk ïa ngi ban tong um bad ki umpohliew kim ju tyrkhong wat ha ka por tlang ruh. Mynta ngi la lah ban pynlut bun ia ka por bad ka ïing ka sem bad ban sumar sukher ïa ki khun ki kti jong ngi,” kala ong.
Namar ka jingaiti lut ka jongka, mynta la tip ia ka kum ka “Water Warrior” bad “Change Maker” ha ka shnong jong ka.
Ka Kong Nongkhlaw kaba dei ruh ka nonghikai, dang shen kala ioh iaka burom ban ai jingkren ha ka India Water Week 2024 kaba 8, kaba la sdang ha ka sngi Baar ha ka nongbah jong ka Ri India.
Kadei kawei napdeng ki arngut ki “Water Warrior” na kylleng jong ka ri ban ai jingkren ha katei ka jingialang kaba kyrpang ban pynneh pynsah ia ka um bad kiwei kiwei ki mat kiba iadei bad katei ka bynta.
Ka jingpyrshang jong ka Kong Nongkhlaw kam shym la long kaba lehnohei ne ka bym ioh jingithuh ha ka jylla ruh, hynrei u Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad K. Sangma ula ai jingithuh ia ka jingnoh synniang kaba kongsan ka jongka.
Ula pynbna ba ka sorkar jylla kan sdang ia ka “CM Water Champion Initiative” ha kaba yn pynkup burom ia ki riewshimet kum ka Kong Nongkhlaw bad yn ai ruh ia ka khusnam da ka song tyngka kaba T.1 lak man la ka snem.
