Tura, Naiwieng 07: U Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K. Sangma, mynta ka sngi Thohdieng ula buh ia u mawnongrim na ka bynta ban tei bad pynittynad ia ka jaka ba pawnam bha ka Cenotaph Tura, ha ka jingdon lang ryngkat ki myntri sorkar uba dei ruh u Chairman jong ka Committee, Preservation of Garo Culture and Heritage u Marcuise N. Marak bad u Myntri sorkar ba peit ia ka tnad Arts and Culture u Bah Sanbor Shullai nalor kiwei pat.

Ka Cenotaph ha Tura ka ieng kum ka dak jong ka jingkynmaw ban burom ia ka jingaiti jong ki shipai Garo Labour Corps kiba la iakhun ha ka por jong ka thma bah ba nyngkong.Ka projek ka thmu ban pynneh pynsah bad pynjanai ia kane ka jaka ba pawnam, ban pynthikna ba kan iai bteng ban shakri kum ka jaka sah kynmaw, jingsarong na ka bynta ki paidbah ka ri lum Garo.
Haba kren ha kane ka jingïalang, u Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad K. Sangma, u la ong ba ka Cenotaph ka dei ka dak bad kaba kongsan bha bad ka Cenotaph kaba don ha Babupara Tura kaba pynkup burom ïa ka Garo Labour Corps ka long kaba ïajan bha bad ki paidbah jong ka ri lum Garo.
“Nga pynpaw ruh ïa ka jingsngewnguh ïa ki dkhot jong ka Committee na ka bynta ban pynneh pynsah ïa ka kolshor bad ka pateng jong ki Garo hapoh ka jingialam jong u chairman uba dei ruh u myntri sorkar u Marcuise N Marak, ki nongïalam niam, ki riew rangbah bad ki riew pawkhmat bad ki dkhot jong ki sengbhalang kiba la ia synniang lang ban pynwan dur ban shna pynittynad ia ka cenotaph,” ong u Conrad.

Haba pdiang sngewbha ia ki bahaiing jong ki shipai ka Garo Labour Corps ha kane ka sngi u Myntri Rangbah u la ong, baroh ki shipai jong ka Garo Labour Corps kiba la iakhun ha ka thma bah ba nyngkong yn sa ai burom tang shu dep kane ka Cenotaph.
“Mynta ka sngi ngi dang shu buh ïa u maw nongrim na ka bynta ban tei pat ïa ka Cenotaph bad ynda la dep ïa ka jingtei ngin sa pynkup burom ïa baroh kiba la shakri ïa baroh ar kiba la duh noh ïa la ka jong ka jingim ha ki ri nongwei bad kito kiba la wan phai sha la iing, ha ka rukom kaba biang na ka bynta ka jingaiti bad jingshakri jong ki,” ula bynrap.

Ula kyntu ia ka Committee for the Preservation of Garo Culture and Heritage ba kin ia kynduh ia ki bahaiing jong ki dkhot ka Garo Labour Corps ban ioh ia ka jingtip ba bniah bad ka histori jong ki Garo Labour Corps bad ula bynrap ruh, “Ka sorkar kan ai ka jingkyrshan ba pura ia kane ka committee ban leh ia ka jingwad bniah ne ka Research.”
Haba pynpaw ïa ka jingsngewkmen kaba khraw ïa ka jingshna thymmai ïa ka Cenotaph u Myntri Rangbah ka Jylla u la ong, “Ka jingshna thymmai ka long kaba suk hynrei kaba don burom bad haba ki nongwan jngohkai kin leit jngoh ïa ka Cenotaph kin don kata ka jingsngew bad jinglong khia jong ka Cenotaph.” U la ai jingmut ruh ba kum kine ki jaka kiba kongsan da ka jingïarap jong ki kor ki bor kiba mynta ki dei ban don ki jingtip ba la pynsaphriang sha ki nongwan jngohkai shaphang kata ka jaka ne ka mot.
Ki dkhot jong ka Cenotaph Committee, bad ki nongmihkhmat na ka liang ki seng trei mon sngewbha, ki nongialam shong, ki ophisar bad ki paidbah nong shong shnong kila ia don lang ha kane ka jingialang kiba la pynpaw ka jingsngewnguh ia ka sorkar kaba la tei pat sa ia kawei ka maw kyrteng ba kongsan ha Tura.

