Shillong, Risaw 8: U Myntri ka koit ka khiah u Bah Wailadmiki Shylla ha ka sngi Baar ula ong ba ka sorkar jylla ka kular skhem ban pynneh pynsah ia ka mariang lyngba ka jingpyntreikam ia ki lad kiba paka bad ka Scientific Waste Management katkum ka Polisi treikam jong ka jylla.
Haba kren ha ka jingpynhap pyrda ia ka Swachhata Hi Seva 2025, u Bah Shylla ula ong, “Ka jylla jong ngi kadei kaba nyngkong eh hapoh ka ri ban don ia ka Solid Waste Management Policy & Strategy, ia kaba la pynmih ha u snem 2019 bad ka jingthmu jong kane ka polisi ka long ban ialeh ban pynduna lut ia ki jaboh. Baroh ki jaka ha sor bad nongkyndong ha ka jylla kin don noh ia la ki jongki Solid Waste Action Plans bad ka City Sanitation Action Plans, ia kaba la dep ban pynpaw bad mynjur da ka Swachh Bharat Mission. Kum ka Sorkar Jylla, ngi don ia ka jingsngewkhia ha kaba iadei baroh bad ka jingpynneh ia ka jingkhuid jingsuba bad ka rukom khmih bad pyniaid ia ki jaboh, khamtam eh ha ka jingkiew kynsan ka jingwan tuid ki nongjngohkai bad na ka bynta ka National Games kaban sa long ha u snem 2027.”
U myntri ula pyntip ba watla kila mad ia ka jingeh na ka jingwan ka khlam COVID-19, ka jinglum ia ki jaboh jabain kala kiew bha na ka 50% ha u 2019 sha ka 83% ha u snem 2025.
Kumjuh ruh ka jingphiah ia ki niut bad ki jaboh na ki tyllong kala kiew na ka 30% ha u snem 2019 sha ka 70% ha une u snem ba mynta. Ka jinglah ka jylla ban tylliat ia kine ki jaboh kala kynjoh sha ka 68%, haba ianujor bad ia ka jingduna kaba tang 2% ha u snem 2019. La buh ia ki Processing Plants ha kylleng ki jaka sor jong ka jylla kaba ka jinglah ka jongki ka long haduh 215 ton ha ka shi sngi.
Kine ki kor ki bor kin tyllait bad pynkylla ia ki jaboh sha ka sboh katba ia ki niut ki bym lah ban pynkylla sboh pat yn pynkylla sha kiwei pat ki mar kiba lah ban pyndonakm biang.
U Myntri ula iaroh ruh ia ka jingtrei shitom jong ki nongtrei ha ka liang ka khuid ka suba kiba pynthikna ba ka jylla kan long kaba khuid ba suba bad ula ong “Mynta ngi rakhe ia ka jingiatreilang jong baroh ban pynlong ia ki shnong bad ia ka nongbah kaba khuid bad kaba lah ban im bad ngi dei ruh ban shim ia ka jingkular ban bteng ia ki jingshimkhia ban pynbha shuh shuh ia ka jinglong jingman ka dur ka dar jong ka jylla. Mynta ka nsgi ngi pdiang bad ai jingithuh ruh ia ka jingshakri jong ki durkhmat kiba ngim ithuh kiba trei ym tang na ka bynta ka burom ne nam hynrei da ka mynsiem jong ka jingkitkhlieh ia ka sawdong sawkun ka jongki. Da kaba ai burom ia kine ki briew kiba kyrpang, ngi thmu ban pyni ia ka nuksa ba man la iwei pa iwei i dei ban ieng rasong ha ka mynsiem kaba shisha jong ka Swachhata Hi Seva.”
Ia kane ka prokram la pynlong da ka Urban Affairs Department bad ka Swachh Bharat Mission-Urban ryngkat ka jingiatreilang bad ka Shillong Municipal Board (SMB), ka Swachhata Hi Seva Campaign 2025, la sakhi ba la pynlong ia kiba bun ki prokram kiba thmu ban pynsngewthuh shaphang ka jinglehkhuid lehsuba bad ban don ruh ia ka jingkitkhlieh hapdeng jong ki nongshong shnong.
Haba kren ha ka jingialang u Chief Secretary ka jylla u Shakil P Ahammed ula ong, “To ngin ia treilang. Nga kyntu ia baroh bad kyrpad ruh ia ki kmie ki kpa, ki nonghikai, ki khynnah bad ia broh ban iatreilang ban pynlong ia ka jylla jong ngi kaba itynnad bha, kaba khuid ba suba bha, ka jylla kaba iphuh. Ngi dei ban long ka jingtbeh ia ka jingkyrmen na ka bynta kiwei pat ki bynta jong ka ri”.
Hadien kane, u Myntri ula sam ia ki khusnam sha ki 10 ngut ki briew kiba trei ha ka liang ka khuid ka suba ne Sanitation Workers kiba la trei met bad mynsiem ban pynlong ia ka nongbah kaba khuid.
La ai khusnam sha ki 4 ngut kiba la trei jar jar ban pynkhuid iaki sawdong sawkun man la ka sngi kiba kynthup ia Shynnaki Dkhar na Nongkynrih, West Jaintia Hills, Deba Prasad Ghosh na Upper Mawprem, East Khasi Hills, u Raju Najiar na Dulong West Jaintia Hills District bad Aiborlang Lyngdoh Marshillong na Nongstoin.
Kine kila ioh pdiang ia ka Memento bad ka song pisa kaba mar T.20,000.
Ha kane ka prokram kala don ruh iaka jingai mar kylliang ia ka MoU hapdeng ka Shillong Municipal Board bad 5 tylli ki bor pyniaid shnong jong ka jylla hapoh jongka Swachh Shehar Jodi (SSJ). Ka jingthmu jong kane ka MoU ka long ban kyrshan ban pynbha shuh shuh ia ka jingtreikam jongka Swachhata ha kylleng ki bynta jong ka jylla da ka jingiatreilang hapdeng ka nongbah Shillong bad ki shnong kiba don ha khap sor.
Kane ka jingiatreilang kan pynleit jingmut ha kaban don ia ka jingtreikam kaba paka lyngba ka jingshim ia ki sienjam ki bapher, naduh ka jingai jinghikai bad ka jingai jinghikai pyntbit, ka jingelit jurip ia kylleng ki jaka, ka jingpyndonbynta lang ia ki shnong ki thaw bad baroh kiba donbynta lang ha ka kam. Ia kane ka sienjam la sdang da ka Ministry of Housing and Urban Affairs (MoHUA) kum shi bynta jong ka jingbteng ban pyniaid shakhmat ia ka Swachh Survekshan (SS) hapoh jongka Swachh Bharat Mission-Urban (SBM-U).
Kiba la wan sha kane ka jingialang kila dap ruh da ka jingsngewtynnad lyngba ka jingshad tynrai ka Shad Pliang bad ka jingrwai na ka kynhun tem Khasi “Na u Bnai”.