Shillong Jymmang 26: U Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad K Sangma hynne ka sngi Nyngkong ula pynpaw ba ka Sorkar ka don ka jingeh ban pyntreikam hi dalade ia ka Tura Medical College & Hospital, namar ka jingbym don ia ki stad ki jhad (professional) bad ki doctor kiba la biang ha ka kyrdan ha jylla ban thungkam.
Haba kren ha ka jingialang ha Mendipathar, ula ong ba ka sorkar ka kwah ban pynshai ba ka Tura Medical College bad Hospital kan iai long beit kaba longtrai da ka sorkar jylla, katba ia ka jingpyniaid pat ia ka college kan dei kaba la leh da ka kynhun shimet.
Kane ka jingpynshai u Myntri Rangbah kala mih hadien ba u Nongialam ka Liang Pyrshah bad Myntri Rangbah barim Dr Mukul Sangma, ula byrngem ban pynlong da ka jingiakhih lada ka Sorkar Jylla kam pynkylla ia ka rai ban ai pyniaid ia ka Tura Medical College sha ki riew shimet.
U Dr Mukul ula ong ba ka don ka jingiather bak ly bak hapdeng ka kam Sorkar bad kam shimet. “Ki kam shimet ki ju pyniaid ia ki kam da kaba thung bad beh briew kaba mut ba kam don satia ka jingshngain ia ki nongtrei, ki ban iohkam ha ki kam shimet” ong une u Nongialam ka Liang Pyrshah bad bynrap “Ym tang katta ba phi sdang da ka PPP mode bad hadien phin sa pynkylla sha ka kam shimet ba pura”.
Haba pynshai ia kane, u Conrad K Sangma ula ong “Kiba bun ki Seat ha ka college yn bhah kyrpang na ka bynta ki samla pule ka Meghalaya, katba katto katne ki Seat yn sa bhah sha ka bor pyniaid ba shimet, ban ailad ia ki ruh ba kin lah ban pyniaid bad ban siew ia ka tulop jong ki nongtrei jong ka medical college. Ka hospital kan treikam hapoh ka jingshah pyniaid ha ka sorkar jylla”.
“Ki samla pule ka jylla kiban pule ha ka college kin hap hapoh ka “State Quota,” katba katto katne ki seat kin long hapoh jong ka “management quota”, kaban pyniaid da ki bor shimet” ula pyntip.
U Myntri Rangbah ula pynshai ba kam don kano kano ka jingthmu ban aiti ban pyniaid pura ha kano kano ka kynhun shimet ia ka Tura Medical College bad Hospital.
“Ki nongpyniaid ia ka medical college kan dei da ka kynhun shimet, katba ka jinglongtrai ia ka hospital bad college kan neh beit ha ka sorkar jylla” ula banjur.
Ula pyntip ruh ban pyniaid ia ka medical college ka donkam ban bud ryntih ia ki kyndon jingbthah jong ka Medical Council, kaba kynthup ban don ia ki nongtrei kiba la don jingshemphang ha ka kam. Namar ka jingbym don ia ki Specialist ha ki hospital kiba la pyniaid da ka sorkar jylla bad ka jingduna ruh ha ka jingdon ia ki riewstad na ka jylla kadei kaba la mad haba thungkam ha ka Shillong Medical College, ka sorkar kan sdang pyntreikam ia ka Tura Medical College kum ka “joint venture” kaban iatreilang hapdeng ka sorkar jylla bad ka kynhun shimet, ia kaba yn sa batai bniah ia ki kam bad ia ki kamram..
Ka jingbatai shaphang ka College:
Halor ka jingmih jong ka jingpynklumar jingmut bad ka jingai ia ki jingtip ki bym dei ha kaba iadei bad ka rukom pyniaid ia ka Tura Medical College bad Hospital (TMCH), ka sorkar Meghalaya ka kwah ban ai ia kine ki jingpynshai.
- Ka jinglong trai bad jingpyniaid
Ka Tura Medical College and Hospital kadei bad kan iai long ka jingdon jingem jong ka sorkar. Ka jaka, ki jingtei bad ia ki jingdon jingem kidei kiba la longtrai pura da ka Sorkar Meghalaya.
Ka Hospital kan bteng ban treikam hapoh jong ka jingpyniaid jong ka tnad ka koit ka khiah jong ka sorkar jylla, kaban peit bad pyniaid ia ki kam ki jam kiba man la ka sngi.
- Ka Public-Private Partnership (PPP) Mode
Ban pynthikna ba kan don ka jingpyntreikam kaba thikna ia ka medical college—khamtam eh ha kaba iadei bad ka jingduna jong ki nongtrei bad kaj ingbym don ia ki riewstad kiba la biang ha ka kyrdan hapoh jong ka jylla, ka Private Sector Entity (PSE) kan donlang na ka bynta ban pyniaid ia ki kam kiba iadei bad ka bynta jong ka ‘Academic Portion’ jongka medical college hapoh jongka PPP framework.
Ia ka college kam dei kaba la aiti pura syndon ha kano kano ka kynhun shimet. Kan treikam kum ka Joint Venture (Special Purpose Vehicle) hapdeng ka sorkar jylla bad ka kynhun kaba la shah jied ha kaba yn batai kyrpang ia ka kamram.
- Ka jingeh ha ka thungkam ia ki Nonghikai bad ki Nongtrei
Kumba la pynpaw katkum ka jinglap jong ka Shillong Medical College, kala don ka jingduna jong ki nonghikai kiba la bit la biang ha ka kyrdan watla kala don ka jingpynmih ia ki jingpynbna la bunsien.
Hapoh jong ka PPP model, ka PSE kan iarap ha kaban thungkam ia ki nonghikai kiba la biang katkum ka National Medical Commission (NMC) Teaching Experience Qualification (TEQ), ban pynthikna ba ka rukom ai jinghikai kan long kaba biang bad kaba don ia ka kyrdan.
- Ka jingpynbeit ia ka jingpynrung klas bad iasam seat
Kiba bun ki seat MBBS yn bhah sha ki samla pule ka Meghalaya hapoh jongka “State Quota”, da kaba iada ia ki samla trai jylla kiba don ia ka jingthrang ban ioh ia ka jingpule.
Ka bhah kaba khyndiat eh kan don, kaban ailad ia ka kynhun kaba iatreilang ban pyniar ban pynthikna ban pynneh pynsah bad ban lah ban pyniaid thikna. Hynrei ia baroh ki jingsiew, wat ia ka seat kaba la bhah ia ki bor pyniaid yn pyrkhiong katkum ki kyndon jongka Meghalaya Private Medical Institutions Ordinance, 2024 bad yn khmih bniah da ka Fee Regulatory Committee.
- Ka rukom pyniaid ha ka pisa tyngka
Ka PSE kan siew man la ka snem ia ka jingshim wai kaba T.1 Klur sha ka sorkar jylla na ka bynta ka jingpyndonkam ia ka jingtei. Kane kan long na ka bynta ban pyndonkam ha ka jingsiew ia ka tulop bad ban buh na ka bynta ki nongtrei sorkar bad ia ki jingdon jingem.
Kan ym don kano kano ka Capitation Fees bad ka jingmynjur ia ka jingsiew ne Fee kan neh na ka bynta 3 snem jong ka samoi pule, ban pynthikna ba ki khynnah samla kin kot bor ban ioh pule.
- Ka kyndon ban pynsangeh ia ka jingiateh kular
Ka jingpynbeit ia ka O&M kan long katkum ka por kaba la buh bad kaba ym lah ban neh sah. Ka sorkar ka don ia ka hok ban khmih biang bad lada donkam kan shimti pura syndon ia ka jingpyniaid ha ki por ban wan, lada ki kyndon ki ailad.
Kane kan pynthikna ba kan don ka jingai jingkhein ia ki paidbah, ka jinglong khuid longsuba bad ka jinglongtrai katba ka jingpdiang ia ka jingshemphang jong ki kynhun shimet.
Ka samoi pule kaba nyngkong eh kadei kaba la buh thong ban sdang ha u 2026–2027, da kaba bud ia baroh ki kyndon jong ka NMC, ka jingthungkam ia ki nonghikai bad nongtrei bad ka jingpynkhreh ban pynlong ia ki jingjurip.