Shillong, Risaw 24: Ka kynhun jong ki hynriew tylli ki seng bhalang kiba dei na Chokpot kila pynrem jur ïa ki kam tih mawshun be-aiñ kiba dang ïaid shaphrang ha ka shnong Asakgre Emandura Banda ha South Garo Hills, Meghalaya, da kaba khot ban pynsangeh noh mardor ïa ka jingtreikam bad ban pynngat ha ka aiñ ïa kiba donkti.
Kine ki seng ki kynthup ia ka Garo Students’ Union (GSU), ka Chokpot Area Vigilance Committee (CAVC), ka A•chik Youth Welfare Organisation (AYWO), ka A•chik Holistic Awakening Movement (AHAM), ka Federation of Khasi Jaintia and Garo People (FKJGP), bad ka Garo Land State Movement Committee (GSMC). Kane ka kynhun ha ka 23 tarik mynta u bnai Risaw kila pynlong ia ka jingleit ban jurip ha katei ka jaka.

“Kane ka mat ka la paw pyrthei hadien ka jingïakynad halor ka jingtih dewïong be-aiñ ha Pharomgre, kaba la pyntieng ïa ki paidbah bad kaba la pynmih ïa ki jingeh bad ka jingsngewkhia kiba jur bha ha ka liang ka mariang bad ka aiñ. Wat hapdeng ka jingpynsngewthuh paidbah ia kaba la leh da kynhun seng bhalang bad ki paidbah nong shong shnong, phewse kane ka kam beain ka dang iai bteng hapoh u pud u sam jong ka Chokpot,” la pynpaw kine ki seng bhalang.
Shuh shuh kila bynrap, “Ha kaba sdang jong kane ka taiew, ngi la ïoh ïa ki jingujor da ka ktien na ki nongshong shnong jong ka Asakgre kiba pyntip shaphang ki kam tih mawshun khlem kino kino ki kot ki sla kiba biang, jingbit, ne jingïamir jingmut bad ki bor synshar shnong. Haba shim khia halor kane ka jingujor ka kynhun seng bhalang ha ka 23 tarik kala leit ha katei ka jaka ban pynshisha bad ban peit ia ka jinglong jingman ha katei ka jaka.
Haba la poi ha katei ka jaka, ngi la ia kynduh ia u A•khing uba dei u Nokma jong ka Asakgre Emandurabanda, uba la pynshai ba u la ai ia ka NOC tang na ka bynta ban leh ia ka survey, ym na ka bynta ban leh ia ka sam thliew, ne tih ne ban leh ia kino kino ki jait mining.Hynrei kaei kaba la pynkyndit ia ngi ka long ba ngi la lap ia ka jingtih mawshun,”.
“Ngi la ïakren bad ki nongtrei kiba don ha katei ka jaka bad ngi la kyrpad ban pyni ïa ki kot ki sla, bad ki NOC jong ki, hynrei kim shym la lah ban pyni ïa kino kino ki kot ki sla kiba ai bor ïa ka jingtreikam jong ki bad kila kam kylla da kaba ong ba kadei ka jingtrei hapoh jong ka sorkar kmie bad ia kum kine ki jingkam jong ki kim lah shu iaid lait na ka ain. La dei ban kdew shai ba ka Chokpot bad ki jaka ba marjan ki dang hap hapoh ka Sixth Schedule jong ka riti synshar ka ri Indian, bad kumta kino kino ki jait tih mawshun ne jong ki riew shimet kidei ban ioh ia ka No Objection Certificate (NOC) na ka ophis jong ka Garo Hills Autonomous District Council (GHADC), ha ryngkat bad ka jingbit na ka ophis u Civil Sub-Divisional Officer bad u Deputy Commissioner ka South Garo Hills district,” kila bynrap.

“Ngi kum ka kynhun jong ki seng bhalang na Chokpot, ngi pynrem jur ïa kane ka jingtih mawshun beaiñ bad ngi kyntu ruh ïa ki bor ba dei peit ba kynthup ïa ka Garo Hills Autonomous District Council, ki bor pynïaid District, ka Meghalaya Pollution Control Board, ka State Mining and Geology Departmant bad ka Forest and Environment Department ba kidei ban pynsangeh noh mardor ia kane ka jingtih mawshun beain bad ban tohkit ïa kiba donkti, bad shim ïa ki sienjam kiba tyngeh pyrshah ïa ki nongleh kam beain kiba donkti ha kane ka kam,” ka la bynrap.
“Ngi kyrpad ruh ïa u Myntri Rangbah ka Jylla, ïa u Myntri ba peit ia ia ka tnad Forest and Environment bad ia ka tnad Mining and Geology jong ka sorkar Meghalaya ban tuklar lem halor kane ka bynta kloi katba lah ban pynthikna ba ïa ka hok jong ki trai ri trai muluk la burom, bad ban ïada ïa ka mariang na ka bynta ki pateng ban wan na kano kano ka rukom pyndonkam be-aiñ,” la ong kane ka kynhun.

