Mih ki Sengbhalang kum ki tit ba lum pisa ha Iewduh
Shillong, Iaiong 15 : Ki paid nong Shillong bad ka Ri-lum Khasi Jaintia kila hap ban mad ia ki jingjynjar bad jingsohsat ki bym dei satia ban wan hap ha ki, tang namar ka jingkharoi palat jong ki kynhun Sengbhalang kum ba mih ki tit.
Ka jingmih ki Sengbhalang ha ka jingshisha ka dei ban long ka jingkyrkhu ia ka imlang sahlang namar ki dei ki kynhun kiba mih da kawei ka nongrim-“Ban shakri ia u paidbah-ban tynrong ia ka jingeh u paidbah-bad ban len lade na ka bynta ka bha ka miat u paidbah”.
Hynrei phewse ‘tip shuh ka jia tang hangne ha Meghalaya ne shawei ruh’ – ka jingmih ki kynhun Sengbhalang (ym ia baroh ki Sengbhalang kiba trei hok ban shakri ia u paidbah), kala kylla pynban ka jingtim ia ka imlang sahlang namar ka jingnang pyntynrong shuh shuh ia ka jingkit ba khia ha u paidbah, nang ksih ia u pdot jong ki longiing ba duk ba suk bad nang shrain ia ki shympriah kti jong ki briew kiba bylla miet la bad sngi ban kamai jakpoh.
Ka Shlem haba tohkit ia ka jingkiew dor jong ki mar ki mata ha Shillong-kaba pur pat sha kylleng ki bynta ka Ri-lum Khasi Jaintia, kala shem ba “Pleng!!! Dei ki kynhun Sengbhalang, ki daw bah ka jingkiew dor ki mar ki mata ha iew ha hat”.
Baroh ki nongkhaii bar jylla hi shisien ong ba dei ki kynhun Sengbhalang, baroh baroh ki sheptieng bad ki hap pyndem ha baroh ki jingdawa jong ki- kane pat ka lam sha ka jingshim kabu jong ki riew runar kiba kwah ban kamai bym hok bad ba shu byrngem byrsit khlem da tip pat ba dei u paidbah uba hap ban siew bainong ia kaei kaba ki leh.
Dang shen, ka Shlem kala ioh lum ia ka thup receipt jong ki 12 tylli ki kynhun Sengbhalang kiba ju lum pisa na ki nong khaii bar jylla ha Iewduh bad bun na kine ki Seng, ki dei ki bym ju iohsngew kyrteng satia bad ki bym pat ju bna mynno mynno ruh ba kin mih shakhmat ban iasaid ia ki kam kiba ktah ia u paidbah.
Na kine ki 12 tylli ki kynhun Sengbhalang ba lum pisa ha Iewduh, tang saw tylli ki dei kiba la paw ha ka thain bad kine ki dei ka Hynniewtrep National Youth Front (HNYF), ka Hynniewtrep National Youth Movement (HNYM), ka Poor Peoples’ Movement (PPL) bad ka Hynniewtrep Achik National Movement (HANM).
Katba phra tylli pat ki dei ki Sengbhalang ki bym ju iohsngew kyrteng satia mynno mynno ruh bad lehse kine ki dei tang ki kynhun shim kabu, kiba shim kabu ia ka jingsheptieng ki nongkhaii bar jylla da kaba pynbud tynneng bad shim nuksa ia kaei kaba leh da kiwei pat ki kynhun Sengbhalang kiba paw ka Jylla.
Kine ki kynhun sengbhalang (bym ju bna) ki dei : ka Ki Khlur u Hynniewtrep (KUP), Hynniewtrep North Federation (HNY), Hynniewtrep People Define Alliance (HPDA), Hynniewtrep Khasi People Movement (HKPM), Hynniewtrep People Youth Organisation (HPYO), ka Hynniewtrep National Youth Council (HNYC), ka Hynniewtrep Youth Federation (HYF) bad ka United Khasi Council (UKC).
Kine baroh 12 tylli ki kynhun Sengbhalang ki ju leit lum khajna manla u bnai na ki nongkhaii bar jylla ha Iewduh bad ka dor khajna ba ki buh ka long hapdeng T.400, T.500 bad T.1000 shibnai.
Imat hangne ban thaw Sengbhalang thymmai kala dei ka lynti (trend)jong ki riewkhlem kam, ki riew jaituh kiba kwah im suk im sadhai, tang ban ioh kamai khlem da pynmih umsyep. Ban thaw ia ki kynhun Sengbhalang kam don jingeh satia namar don tang arngut lai ngut ruh kala biang eh ban pynmih Sengbhalang haba tip shai ba ka pisa kan wan beit na ki nongkhaii bar jylla lada byrngem byrsit ha ka nam ki Sengbhalang.
Khlem pep, lada ka Shlem ka lah ban ioh lum ia kine ki receipt ba lum khajna beain ki kynhun Sengbhalang, katno tam ki bor Sorkar bad ki bor ka Ain ki dei ban ioh lum ia ki jingtip bad ki jingkhein ba haduh katno, uwei pa uwei u nongkhaii bar jylla u hap siew khajna sha kine ki kynhun.
Ka por kala dawa ia ki bor Sorkar bad ki bor ka Ain ba kin tuklar mardor bad ban leh eiei ia kane ka jingshim kabu ki nong lum pisa beain haba buh hakhmat ba dei “Ma nga Ma phi” bad baroh ki paidbah kiba hap ban mad ia ka jingeh (bare the brunt).