Shillong, Naitung 14: Ka Lehniam Behdeinkhlam, kaba 4 sngi jong ki paid Jaintia ne ki Pnar, kala kut noh ha ka Sngi Nyngkong bad da ki hajar ngut kiba dang bat iala ka niam ka rukom kila iashimbynta ha kane ka lehniam lehrukom kaba shisien shi snem.
La sakhi ia ka jingiashimbynta ki Rangbah kiba la pyndep ia ka lehniam lehrukom ban iakhun pyrshah ia ki bor kiba sniew jong ka mariang kynthup ia ka khlam bad ban nguh ban dem ha u Blei ba un ai ia ka rep ka riang kaba bha ba miat.
Ka Behdeinkhlam ka dei kawei na ki lehniam lehrukom kaba kongsan ha ka jylla, bad la rakhe ia ka ha ka taiew pdeng jong u Naitung man la u snem hadien ba la dep ka aiom bet symbai.
Kane ka lehniam lehrukom ka long ban beh ia ka khlam da ka jinglehniam lehrukom.
Ka mat kaba kongsan jong kane ka lehniam lehrukom kadei ka jingpynkhreh ia ka “Dein Khlam” bad ka “Khnong”, kaba ka ot pyllun bad kaba beit lynter bad kaba la pynjlih bha.
Ia kine ki dieng la wanrah sha sor Jowai, kaba dei ka District Headquarter jong ka West Jaintia Hills da ka jinglehkmen bad jingleh sngewbha.
Hashwa kane, ia u ‘Symbud Khnong’ da ka dieng kaba jrong, la wanrah sha ka jaka shad ha kaba, da ki hajar ngut ki paidbah ki ialeh ban ioh ktah ia katei ka dieng kaba ka pynkhreh kyrpang.
Ha kaba ki ngeit ba kiba ioh ktah ia ka Khnong, kan iada ia ki ban lait na kino kino kino ki jingpang bad ban wanrah ia ka bha ka miat ha ka kam kaba ki trei bad ka kam khaii pateng.
Katkum ka jingngeit ki Niam Tre, ka Behdeinkhlam kam dei tang ka jingbeh ia ka jingpang jingshitom hynrei kadei ruh ia ka sniew ka smeh kaba ktah ia ka imlang sahlang.
Ki samla na ki shnong ki thaw bapher bapher kila shna pynitynnad ia ki tabut ne ki Rot kiba jrong 10 haduh 40 phut, kiba la shna ha ki dur ki bapher bapher.
Ia kine ki tabut jongka Behdienkhlam la shna ha kata ka rukom kaba pyni ne kdew halor ki mat ki bapher naduh ka kam sain pyrthei, ka jingiada ia ka mariang bad kiwei kiwei ki mat.
Ia kitei ki tabut ne ki Rot la pyni paidbah ha ka jaka Shad ba kyntang kaba don ha Aitnar.
Kine ki tabut ki don ruh ia ki khubor kiba khlain ban pynneh pynsah bad ban iada ia ka mei mariang bad ia ka pyrthei nalor ka jingiakhun pyrshah ia ki kam sniew kiba ktah ia ka imlang sahlang.
Kawei na ki tabut kaba la khring bha ia ki nongpeitkai kadei kaba la shna pynwandur halor ka Operation Sindoor bad ka jingdonkam ban pynkut noh ia ka jingngop ka Pakistan ha ki kam lehnoh.
Kiwei kiwei ki Rot ki kren pyrshah ia ki jingsniew halor ka jingngop ha ki kor ki bor Digital bad ka kyntu ia ka jingdonkam ban pynthikna ba “kidei ban btin lynti ym ban pynmatlah ia ngi”.
Lyngba kitei ki jingpyninam ia ki Rot la maham ruh ia ka jingkiew kynsan jong ka Artificial Intelligence, kaba lah ban lam sha ka jingpynhiar bad jingpynduna ia ka bor stad ki briew bad ong “AAAAIIIII – kaba ka thaw da u briew kala sdang ban leh palat pud ban ia u nongthaw ban thaw ia kaei kaei kaba long sbak kaba la long palat pud ban ia kaei kaba ju long.. baroh ka long shabar jong kane ka pyrthei.
Ka bynta kaba kongsan jong kane ka lehniam kadei ka jingrah ia ka diengbah kaba la tip kum ka Khnong da ki riewngeit jong ka Niamtre sha Aitnar.
Ki paidbah kila ia mareh shajan ban ioh ktah ia ka Khnong bad ki ngeit da kaba ioh ktah ia ka Khnong kan wanrah ia ka bha ka miat ha ka koit ka khiah bad kin kiew shaphrang ha ka kam ka jam bad ha ka ioh ka kot ha ka jingim ka jongki.
Ia kane ka lehniam lehrukom la wan ban sakhi da u Symbud Myntri Rangbah ka jylla Bah Sniawbhalang Dhar, u MP ka Rajya Sabha Bah WR Kharlukhi, ka Myntri ka koit ka khiah Kong Ampareen Lyngdoh, u Myntri ka tnad Revenue & Disaster Management Bah Kyrmen Shylla, u MLA ka Jowai Bah Wailadmiki Shylla, u MLA ka South Shillong Bah Sanbor Shullai bad kiwei kiwei ki heh ki hain.
Haba kren ha ka jingialang u Bah Dhar, ula pynpaw ia ka jingsngewsarong ia kane ka lehniam lehrukom kaba la lah ban lumlang ia baroh ki briew ha kawei ka jaka bad khlem da khein ia kano kano ka niam ne jingngeit.
Ula pynpaw ia ka jingkongsan jong ka jingiatylli ban pynlong ia kane ka lehniam lehrukom kaba jop bad ula ai khublei ia ki paidbah kiba na ki niam bapher bapher kiba la iashimbynta lang ha kane ka jingialehkmen lehsngewbha.
Nalor kane ula iaroh ruh ia ka jingnang khlain jong kane ka tamasa ia kaba la rakhe ha kylleng ki jaka.
U Kongsan ula pynpaw ruh ka jingsngewnguh ia u Myntri Rangbah ka jylla uba la ai ka jingkyrshan ha kaban pynbha ia katei ka pung bakyntang ban pynlong ia ka Shad, kaba dei ka bynta kaba kongsan jong ka tamasa.
U Dr WR Kharlukhi, ula pynpaw ia ka jingsngewsarong halor ka jingkylla jong ka Sor Jowai bad ula kitbok ia ki paidbah ka rilum Jaintia Hills ba kin bha kin miat lyngba ka lehniam Behdeinkhlam bad kyrmen skhem ba man la ki longiing kin bit kin biang.
Ha ka por janmiet la pynlong ia ka ‘datlawakor’, ka jingialehkai kynjat ia ka bol dieng kaba la iakhun hapdeng ar tylli ki kynhun kaba na ka shajrong bad kaba na sha them jong ka Wah Myntdu.
Ka liang kaba jop ia kane ka jingiakhun la ngeit ba kan dei kaba bha ha ka rep ka riang mynta u snem.
U Daloi ne u Khlieh Nongsynshar u long kum u nongput rephri ia kane ka jingiakhun.
